Op 14 oktober 1872, nog geen twintig jaar na de gedwongen opening van Japan voor het westen, tufte voor het eerst een trein over Japanse grond, tussen Shimbashi en havenstad Yokohama. Echter werd een deel van het traject al vier maanden eerder in gebruik genomen: vanuit Shinagawa, voor ons de volgende halte op de Yamanote-lijn, kon Yokohama al in het voorjaar per trein worden bereikt. 

Wie hoopt nog iets van dit provisorische station te vinden, komt bedrogen uit: station Shinagawa fungeert, zoals Ikebukuro in het noord-westen, Shinjuku in het zuid-westen en Ueno in het noord-oosten als knooppunt voor veel trajecten: naast de Yamanote stoppen er nog vier standaardtreinen en één shinkansen, die naar Osaka. Aan het huidige gebouw is van die geschiedenis dan ook niets meer te zien.

De bijna 23 vierkante kilometer die Shinagawa telt, zijn in vergelijking met de rest van Tokyo nog betrekkelijk jong: pas tijdens de Edo-periode werd de grond teruggewonnen op het water in de baai waar de hoofdstad omheen ligt. Shinagawa diende tijdens de Edo-periode onder meer als tweede van 53 haltes voor wie vanuit het oostelijke startpunt, Nihonbashi, aan de Tokaido begon. Wellicht ken je deze ‘oostelijke zeeweg’ van de beroemde prentenserie van Hiroshige, anders misschien uit de geschiedenisles: ééns per jaar moesten de Nederlandse VOC-handelaars in Nagasaki tribuut betalen aan de shogun in Edo. Dat brachten ze, onder begeleiding, zelf. Een belangrijk deel van de route bestond daarbij uit deze weg; vandaag de dag draagt het shinkansen-traject tussen Tokyo en Osaka deze naam. 

Sinds 1947 is Shinagawa één van de speciale deelgemeenten van Tokyo, die bestaat uit Osaki (één halte eerder op de Yamanote-lijn), Ebara, Oi en Yashio. In 2016 woonden er ruim 380.000 inwoners. Dat klinkt aardig druk, en dat merk je ook op straat: weg is de rust, Shinagawa voelt weer echt grootsteeds. Er is dan ook meer dan genoeg te zien en te beleven.

Rijk aan geschiedenis

Geschiedenisliefhebbers vinden er om te beginnen het Suzugamori executieterrein. De Tokugawa shōguns hadden weinig geduld voor criminelen, samenzweerders en christenen. Suzugamori bevond zich buiten de toenmalige stadsmuren en aan de baai van Edo, wat het tot een uitstekende plek maakte om mensen enigszins buiten het oog te executeren of te verdrinken. Vandaag de dag is er gelukkig niet veel meer van het terrein te zien, op een herdenkingsmonument, ijzeren brandpaal en stenen basis voor onder een kruis na.

Wat minder luguber is de zogenoemde Hamakawa Gun Battery. Wie die naam leest en – begrijpelijk – rekent op een serie ouderwetse kanonnen, wordt in eerste instantie teleurgesteld. Er staat er slechts één, en dat is ook nog eens een replica. De plek is vooral van belang door wie er volgens de overlevering in 1854 met kruit en stamper in de weer was: niemand minder dan de twintigjarige Ryoma Sakamoto. Hij zag hoe de zwarte oorlogsschepen van de Amerikaanse Commodore Perry voor de tweede keer de haven van Edo binnenvoeren. Naar verluidt sterkte die ervaring hem in zijn overtuiging dat Japan alleen kon overleven door te moderniseren, een doel waar hij in woord en daad voorvechter van werd. Sakamoto maakte de Meiji-periode van modernisering net niet meer mee – hij werd in 1867 op 31-jarige leeftijd vermoord door tegenstrevers – maar wordt in Japan nog altijd als een belangrijk en invloedrijk persoon beschouwd. Er is geen Japanner die hem niet kent.

Ultieme dagjes uit

Wie zich afvraagt wat Japanners als het ultieme dagje uit beschouwen, kan dat in Shinagawa zelf beleven. Ten eerste is er het Shinagawa Aquarium, een waterdierentuin annex dolfinarium die niet alleen kinderen een onvergetelijke ervaring bezorgt, maar ook onder adolescenten erg in trek is: als Tokyo Disneyland dé plek is om met je (toekomstige) geliefde te bezoeken, staan de vele aquaria die het land rijk is (meer dan 100) zeker op plek twee. Die populariteit van zeedieren heeft ongetwijfeld te maken met het feit dat Japanners omringd door de oceaan opgroeien, maar het is voor jonge stellen ook een uitstekende manier om aan de alledaagse druk te ontsnappen en te genieten van hoe kawaii de dieren zijn – en hun partner is.

Maar Japanners zijn ook verzot op landdieren, zeker de exemplaren die mogelijk geld in het laatje brengen. De Ohi Racecourse in Shinagawa is het bewijs. Op deze baan draven paarden met ruiters op de rug rondjes, daarbij vooruit geschreeuwd door met name mannelijke bezoekers die zojuist een (soms iets te groot deel) van hun maandsalaris op een paard hebben gewed. Dat gokken op paardenraces heeft ook wel iets licht treurigs; niet voor niets vinden we de wat minder geslaagde personages in Japanse films vaak bij de paardenrennen. After the Storm is een recent voorbeeld. Desalniettemin hoort een bezoekje aan de Ohi Racecourse er wel bij voor wie op zoek is naar een authentieke hedendaagse Japan-ervaring.

Tussen de moderne appartementencomplexen en winkelcentra zijn drie boeddhistische tempels en drie shinto-schrijnen te vinden. In Shinagawa gaan, net als in de rest van Tokyo, het traditionele en het moderne hand in hand.