Superflat (1) – de VS versus Japan

In 2000 zette de kunstenaar Takashi Murakami als curator een kunstexpositie op genaamd ‘Superflat’, in het Museum of Contemporary Art in Los Angeles.  Deze expositie is uiteindelijk zo’n succes geworden dat het o.a. heeft geleid tot  een samenwerking met het modemerk Louis Vuitton. Dit heeft er uiteindelijk voor gezorgd dat Takashi Murakami internationale bekendheid verwierf en Superflat een op zichzelf staande kunststroming heeft kunnen worden.

Image: Darling, Michael (2001). Plumbing the Depths of Superflatness. Art Journal Vol. 60, No. 3 (Autumn, 2001), pp. 76-89

Image: Darling, Michael (2001). Plumbing the Depths of Superflatness. Art Journal
Vol. 60, No. 3 (Autumn, 2001), pp. 76-89

Voor wie kort een blik werpt op de gemiddelde Superflat-kunstwerk ziet het clichébeeld van Japan voor zich uitgestald. De Superflat-stroming bestaat veelal uit kunstwerken die op zijn minst bizar genoemd kunnen worden. Vrolijke kleuren, anime-achtige figuren en alles in 2D, want Superflat hoort ‘flat’ te zijn. Bovendien wordt het vaak in een sausje van surrealisme gedoopt. Manga en anime spelen een prominente rol in deze stroming waardoor deze een raakvlak heeft met de zogenoemde otaku-cultuur in Japan. Dit is een bewuste keuze geweest, waardoor Superflat een ironische blik werpt op de consumptiecultuur in de huidige Japanse maatschappij.

Bovendien zorgt dit raakvlak voor een andere connectie die de meeste mensen ontgaat: de connectie met de Verenigde Staten. Osamu Tezuka, de grondlegger van de huidige manga en anime, werd beïnvloed door de Amerikaanse cartoons en strips van Disney. Bovendien maakt het, net zoals de Amerikaanse pop art stroming van de jaren vijftig, van low art high art. Al deze Amerikaanse invloeden op de Japanse popcultuur maken Superflat dus tot een mengvorm tussen de Amerikaanse en Japanse cultuur.

Superflat benadrukt hierdoor ook de Amerikaanse bezetting (1945-1952) van Japan na de Tweede Wereldoorlog. Amerika heeft toentertijd ten goede en ten kwade de basis gelegd voor de huidige Japanse maatschappij zoals wij die kennen. Doordat Superflat zichzelf presenteert als een interculturele mix, weet het weer op een ironische manier een pijnlijk punt te raken in de Japanse geschiedenis. Het lijkt wel alsof het Japan niet wil laten vergeten aan wie het de economische groei te danken heeft en daarmede ook haar verlies van de Tweede Wereldoorlog.

In elk geval heeft Superflat meer inhoud dan wat je op het eerste gezicht ziet. En hoewel het qua uiterlijk misschien ondoordacht mag lijken, weet het qua inhoud het tegendeel te bewijzen.

Dit bericht werd geplaatst in Grafische kunst en getagd , door Joleen Blom . Bookmark de permalink .

Over Joleen Blom

Dr. Joleen Blom is een postdoctoral researcher aan Tampere University in Finland. Ze haalde haar Ph.D. in Games aan de IT Universiteit in Kopenhagen waar ze een proefschrift schreef over dynamische game personages. Haar onderzoek richt zich op personages, games, en verwante media met een speciale focus op Japanese media en cultuur. Hiervoor studeerde ze Japanse Taal en Cultuur en Media & Performance Studies.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *