Slimme symbolen

Vaak wordt ons gevraagd of het voor een vakantie naar Japan nodig is om ook de taal te spreken. Hoewel dat de ervaring ontegenzeggelijk nog beter maakt, is het zeker in Tokyo geen vereiste: met de Olympische Zomerspelen over iets meer dan drieënhalf jaar op de agenda wordt de Japanse hoofdstad in rap tempo toeristen-proof gemaakt met slimme symbolen.

In Japan geen Braziliaanse of Griekse toestanden: de stadions en faciliteiten zullen op tijd af en tiptop in orde zijn, het vervoer door de miljoenenstad snel en vlekkeloos. Momenteel wordt bekeken of de symbolen op toeristenkaarten moeten worden aangepast om te voorkomen dat de hordes toeristen met verkeerde verwachtingen een bepaalde richting uitreizen. Sommige symbolen zouden wel eens voor verwarring kunnen gaan zorgen, en daarom heeft de Japanse regering een speciaal comité in het leven geroepen dat deze symbolen stuk voor stuk beoordeelt.

Er zijn namelijk symbolen die buitenlandse toeristen wel kennen, maar iets heel anders betekenen. Neem bijvoorbeeld de swastika: het westen herinnert zich die vooral als het symbool van Nazi-Duitsland, maar in Japan wordt deze gebruikt om tempels op de kaart mee aan te duiden. Hoewel de Japanse variant gespiegeld én 45 graden met de klok meegedraaid wordt weergegeven, is al besloten om deze te vervangen door een symbool waarin een pagode te herkennen is. Hetzelfde geldt voor het symbool voor politiebureau: de X waarmee een politiebureau werd aangeduid, wordt vervangen door een saluerende agent.

symbolenOver niet alle symbolen is al een besluit genomen. Belangrijk icoon van discussie is dat voor onsen, de heetwaterbronnen. Niet alleen natuurlijke heetwaterbronnen, maar ook badhuizen worden daarmee aangeduid. De angst is dat nietsvermoedende toeristen dat symbool nog wel eens zouden kunnen aanzien voor een bord dampend eten. Om te voorkomen dat mensen met rommelende magen het lokale badhuis binnenstappen, zou dat symbool dus moeten worden aangepast.

Zoals bij dit soort aanpassingen te verwachten valt, is de kritiek niet mals: de conservatievere Japanners merken terecht op dat toeristen ook met een klein beetje research tot het besef zouden kunnen komen dat de Nazi’s de swastika aan het sanskriet ontleenden. Tegelijkertijd zijn er ook veel progressieve Japanners die vinden dat niet alleen de kaarten voor toeristen, maar ook Japanse kaarten moeten worden aangepast. Dan zou er wel haast moeten worden gemaakt: in 2019 is Japan gastheer van het WK Rugby, dat ook als een soort generale repetitie voor de Spelen fungeert.

Beide toernooien worden gezien als een kans om het land, dat veel imagoschade opliep door de kernramp bij Fukushima, weer boven op de kaarten van veiligheid en efficiency te zetten. Er is de Japanse regering dan ook veel aan gelegen om de sportevenementen tot een succes te maken. Premier Shinzo Abe, toch niet de grootste lolbroek van het land, hees zich er zelfs speciaal voor in een Super Mario-pak bij de sluitingsceremonie van de Spelen in Rio. Dat geeft wel wat aan.

Japan is meester in het bedenken van functionele pictogrammen, geworteld in een traditie van hun kanji, een verbeeldend schriftsysteem. De door de hele wereld omarmde emoji – pictogrammen om een gevoel te verbeelden in e-mail en chatberichten – komen immers ook uit Japan. Het zal ze zeker gaan lukken. 🙂

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *