In all-you-can-eat gelegenheden staat sake vaak op de wijnkaart. In deze restaurants wordt deze rijstwijn meestal aangeprezen als de nationale drank van Japan. Sake is echter een naam die in het westen is ontstaan. In Japan wordt de drank namelijk aangeduid met de term Nihonshu: letterlijk ‘alcohol die in Japan is gestookt’. Daar komt nog bij dat shochu, de doorgestookte variant van sake, minstens net zo populair is in Japan. Sake en shochu kennen dezelfde basis, maar verschillen behoorlijk van elkaar. Laten we vandaag de shochu maar eens ontkurken.
De alcoholische voorvader waar shochu op is gebaseerd, is waarschijnlijk afkomstig van het Aziatische vasteland, uit China of Korea. In de zestiende eeuw bereikte deze drank via de handel Kagoshima, een plaats in de gelijknamige prefectuur op het meest zuidelijke puntje van Kyūshū. De term shochu werd ontdekt als inscriptie op één van de pilaren van de Kōriyama Hachiman tempel in Ōkuchi, een plaatsje op Kagoshima. Waarschijnlijk is deze boodschap in het hout gekerfd door een van de timmermannen die mee werkten aan de bouw van het tempelcomplex.
Vroeger werd shochu vooral beschouwd als een drank voor oudere mannen. Want in tegenstelling tot sake smaakt shochu niet fruitig, maar gronderig of zelfs naar noten. Het alcoholpercentage van shochu schommelt tussen de 25 en 45 procent. Het wordt meestal gemaakt van rijst of zoete aardappelen, maar met bruine suiker wil het ook best lukken. Door dit complexe karakter was men voorheen van mening dat de smaak alleen door hen die een respectabele leeftijd hadden bereikt voldoende kon worden geapprecieerd. Ook was shochu de officiële drank aan het Keizerlijk Hof. Tegenwoordig is dat gelukkig anders: er zijn zelfs Japanse fabrikanten die zich exclusief richten op jonge, succesvolle vrouwen. Shochu is nu beter verkrijgbaar in de westerse wereld, en wordt als een smakelijker alternatief voor wodka gezien.
Soorten en toepassingen
Net als nihonshu of sake kent shochu een aantal soorten die onderscheiden worden door de gehanteerde grondstof. Kome-shochu is gemaakt van rijst en mild van smaak. Mugi-shochu wordt gemaakt van gerst en heeft eveneens een milde smaak. Beide soorten worden daarom aanbevolen voor beginners op het shochu-pad. De imo-shochu is gemaakt van zoete aardappelen en wordt met name in de omgeving van Kagoshima geproduceerd. De smaak is wellicht iets ontoegankelijker, maar daar staat tegenover dat deze shochu erg geschikt is om warm te drinken.
Op de zuidelijk gelegen Amami-eilanden distilleren ze een wel heel speciale shochu: op basis van bruine suiker. Er zijn ook speciale shochu-soorten op basis van boekweit. Waar geen rijst verbouwd kon worden, wilde boekweit het wel doen. Misschien ken je de smaak van de soba-noedels, die er ook mee worden gemaakt. Deze kunnen desgewenst worden afgetopt met een boekweit-shochu. Shochu leent zich ten slotte ook nog voor het bereiden van cocktails: Kant en klare coctails liggen in de winkels onder de naam chūhai. Vaak worden yuzu (Japanse citroenen) en ume (Japanse pruimen), druiven of andere soorten vruchten door de cocktail gemixt voor een fruitig effect.
Hoe drinkt men shochu?
Genietend! En in Japan het liefst onder vrienden. Alleen, in je eentje drinken, wordt veel minder gewaardeerd als samen in de izakaya, het Japanse café. Shochu wordt zowel koud als warm gedronken. Let wel op: alleen de zoete aardappelvariant is geschikt om te verwarmen. De overige soorten laten zich het best ijskoud smaken. Dat kan in pure vorm, maar voor wie dit te gortig vindt, voegen de Japanners ijs toe. Dit heet roku, afkomstig van het Amerikaanse “on the rocks”. Als het dan nog steeds te sterk is, kan in plaats van ijs ook water worden toegevoegd. Deze manier van drinken wordt mizuwari (‘met koud water’) genoemd. Oyuwari (‘met warm water’) is de tegenovergestelde variant.
Net als bij het samen nuttigen van sake is het de bedoeling dat je drinkpartner jou inschenkt als je glas leeg is. En als het glas van je partner leeg is, schenk jij hem of haar uiteraard ook weer bij. Geweldig attent en beleefd, zo’n gewoonte, maar het kan dus – vriendelijkheid ten spijt – snel gaan en voor je het in de gaten hebt, ligt het voltallig gezelschap ronkend onder tafel. Vandaar dat in de Izakaya ook tegelijkertijd een volwaardige maaltijd gegeten wordt en men veel, heel veel ijswater gebruikt om de shochu te verdunnen. Kanpai!
Kopen?
Bij de slijter op de hoek zul je nu nog tevergeefs aankloppen voor de drank. Ook lang niet alle toko’s hebben shochu al in het assortiment. Toko Dank in Buitenveldert heeft echter een ruime keuze. Je kunt uitstekend terecht in “Little Edo”, de Japanse expatwijk in Düsseldorf. En tenslotte is het ook online te bestellen bij Sakelicious of Seikatsu.
Meer informatie
- IIchiko Frequently Asked Questions
- Kampai! A guide to great drinks – Shochu NHK
- Sakelicious Amsterdam
- Seikatsu.nl
27 juli 2017
