Gameserie Shiren the Wanderer viert in 2025 zijn 30e verjaardag. Kaskrakers zijn de spellen nooit geweest: sinds 2010 was het stil. Deel 6, dat dit jaar verscheen, laat echter opnieuw zien waarom dit een reeks is om te koesteren.
De Shiren the Wanderer-serie daagt spelers uit met zijn bedrieglijke eenvoud, diepgang en onvoorspelbaarheid. Je begeleidt een zwervende ronin door locaties vol monsters en valstrikken, gewapend met alleen je eigen vernuft om wat je onderweg vindt creatief te gebruiken. Vijanden bewegen pas als jij beweegt, waardoor je goed kunt nadenken over elke volgende stap. In tegenstelling tot de meeste games, die blijvende upgrades of checkpoints bieden, heeft deze geen van deze vangnetten: als je af bent, raak je alles kwijt en begin je van vooraf aan. Het klinkt frustrerend, maar toch zorgt deze loop voor een gevoel van groei, want je leert steeds beter weerstand bieden. En wat hierin bij uitstek doorschemert, is het concept van wabi-sabi, het Japanse schoonheidsideaal dat vergankelijkheid en imperfectie omarmt.
In Shiren the Wanderer speel je als Shiren, of welke naam je deze ronin ook toekent. Shiren draagt een sandogasa (三度笠), een wijde maar platte bamboehoed die bescherming biedt tegen zon en regen. Daaronder beschermt hij zichzelf met een gestreepte kappa (合羽), een regencape. Kappa is een leenwoord, afgeleid van het Portugese ‘capa’, maar dit is zo ingeburgerd dat het zelfs in kanji geschreven wordt. Beide kledingstukken zijn memento’s van Shirens overleden vriend, wie hij beloofd heeft de Golden City bovenop de Table Mountain te vinden. Samen met zijn compagnon Koppa, de pratende kleine marter, reist hij af naar de beloofde Plains of the Sun.
Spin-off van Dragon Quest
Dat eerste avontuur verscheen als Mystery Dungeon 2: Shiren the Wanderer in 1995 voor de Super Famicom, hier bekend als de Super Nintendo. Twee jaar eerder kwam de originele Mystery Dungeon uit, Torneko’s Great Adventure, als een spin-off rondom de handelaar Torneko uit Dragon Quest IV. Dit was een Japanse interpretatie van het in het Westen geliefde genre roguelike (zie kader). Ondanks het succes van Torneko’s avontuur, voelden de ontwikkelaars zich beperkt door de setting van Dragon Quest.
Ze wilden bijvoorbeeld de speler de mogelijkheid geven om te stelen uit winkels, maar Torneko is natuurlijk zelf een verkoper – die zou dat zijn vakgenoten niet aandoen. Daarom gingen ze aan de slag met een nieuwe serie, verruilden de Westerse fantasysetting van Dragon Quest voor een wereld geïnspireerd door feodaal Japan en introduceerden Shiren als hoofdpersonage.
Sindsdien hebben Shiren en Koppa samen vele avonturen beleefd op gameconsoles van Nintendo en PlayStation. Na een stilte van 14 jaar door tegenvallende verkoopcijfers – ook niet heel verrassend als je deel 4 en 5 in hetzelfde jaar uitbrengt – is dit jaar het langverwachte zesde deel verschenen, The Mystery Dungeon of Serpentcoil Island. Het betekent een terugkeer naar de roots van de serie: het schrapt een aantal roguelite-elementen en introduceert nieuwe monsters en mechanieken om de serie nieuw leven in te blazen.
Wat zijn roguelike en roguelite?
Roguelike en roguelite zijn termen die worden gebruikt om games te beschrijven die elementen van willekeurige gegenereerde levels en permadeath (permanente dood) bevatten. Het belangrijkste verschil is dat roguelikes strikter de klassieke regels volgen, zoals turn-based gameplay, grid-based movement en een focus op diepgang en strategie. Voorbeelden zijn NetHack en The Binding of Isaac. Roguelites bevatten ook willekeurige levels en permadeath, maar ze kunnen meer variatie in gameplay bieden, zoals real-time actie, minder strategische diepgang of progressie die behouden blijft tussen runs. Voorbeelden zijn Dead Cells en Hades. Roguelites zijn daardoor toegankelijker.
Elementen uit de Japanse cultuur
Naast de wabi-sabi in de gameplay-loop zijn ook andere elementen uit de Japanse cultuur door spel en verhaal gevlochten. Zo zijn de gebeurtenissen in het zesde deel het gevolg van een lange strijd tussen een hemelse kitsune, een mythische vos, en een Japanse draak, de goden van respectievelijk de zon en het water. Tijdens het avontuur loop je verveelde kappa’s tegen het lijf die rondslingerende voorwerpen zoals doutanuki, een type zwaard, of onigiri naar je hoofd slingeren. In een ryokan gerund door mussen vertelt een van de vogeltjes hoe een oude man haar verzorgde, maar diens vrouw uit jaloezie de tong van de mus afsneed.
Onder de streep is Shiren the Wanderer meer dan gewoon een game. Het combineert eenvoud met uitdaging, roguelike met ontdekking, experimentatie met gevolgen. Daardoor biedt Shiren een ervaring die je zowel afstraft, als beloont. De serie vertrouwt erop dat spelers het proces van falen, leren en uithouden omarmen. Daarmee herinnert Shiren ons aan de schoonheid van wabi-sabi: je hebt nooit de garantie op succes en een mislukking, waarbij je al je bezittingen en voortgang verliest, is een natuurlijk onderdeel van de ervaring. Falen biedt telkens een kans om te groeien en om nog meer te genieten van overwinningen; juist omdat de triomf zo vergankelijk is.
Shiren the Wanderer 6: The Mystery of Serpentcoil Island is verkrijgbaar in het Engels op Nintendo Switch en vanaf 11 december op Steam. Het vijfde deel, Shiren the Wanderer: The Tower of Fortune and the Dice of Fate, is eveneens verkrijgbaar op Switch en Steam.
9 december 2024