Wie Japan bezoekt kijkt ademloos om zich heen; er is zoveel te zien, zoveel moois en zoveel anders dan je gewoon bent. Je beweegt je oog of lens 360 graden en richt deze omhoog naar mensen, gebouwen, landschap en tempels. Toch verdient het ook aanbeveling om zo nu en dan eens omlaag te kijken. Niet eens alleen als betuiging van respect, maar vooral ook om je te verbazen over de prachtige putdeksels in de straat. Deze verschillen per gemeente en zijn vaak ware kunstwerken.

Waterafvoer en waterzuivering is ook in Japan kostbaar. Niet alleen wordt er zoals in andere landen veel water gebruikt door huishoudens en industrie; met name ook de periodieke slagregens en het bergachtige terrein zorgen voor enorme hoeveelheden water die vlot moeten kunnen afgevoerd. In stedelijke gebieden worden bovendien braakliggende stukken grond en “tuinen” geplaveid of met beton bedekt. Ook hierdoor kan het water niet zo gemakkelijk weg. Mangaten zijn belangrijk om onderhoud aan de riolering te kunnen plegen. In 1985 bood de Japanse Rijkswaterstaat alle 1780 Japanse gemeenten de gelegenheid om een eigen putdeksel te ontwerpen. Lokale deelnemers probeerden de identiteit of kernwaarden van hun gemeente vast te leggen in gietmallen. De uiteindelijke keuzes werden in gietijzer afgegoten en in het straatbeeld geplaatst.

De Japanse centrale regering wilde met deze prijsvraag de gemeenten bewust maken van het belang – en de kosten – van de riolering. Ruim 95% van de gemeenten heeft inmiddels een eigen markant mangat. Nara gebruikt uiteraard een hert, Himeji toont het witte kasteel, Kamakura de stationsklok en Izumo haar Orochi-draak. Gemeenten aan de kust hanteren vissen, plaatsen rond Fuji-san tonen hun berg. Vaak zijn de putdeksels ook bont ingekleurd. Ze “leren” de bevolking dat de riolering belangrijk is. En op zijn Japans: ook al stroomt er viezigheid onder de straat, het deksel mag gerust mooi en perfect zijn. Ook stadswijken en andere “places of interest” doen aan de plezierige gekte mee. Zo heeft ook het Ghibli-museum in Mitaka haar eigen deksel.

Japanners en buitenlandse toeristen maken graag foto’s en leggen verzamelingen aan van deze unieke putdeksels. De Britse beeldend kunstenaar en regisseur Remo Camerota wijdde er zelfs een boek aan, met de titel “Drainspotting“. Op onze Pinterest-pagina hieronder hebben we de mooiste deksels verzameld.