In maart stonden in grote delen van Japan de kersenbloesems in bloei. Het bewonderen daarvan is een heus cultureel fenomeen en staat bekend als hanami (‘bloemen kijken’). Er zijn er familiepicknicks, middagborrels met vrienden of zakenpartners en hangt er een algehele kermissfeer. De bloesems staan echter ook symbool voor een nieuw begin: het begin van het schooljaar, en het begin van het burgerbestaan. Het is dit laatste verschijnsel waar ik wat dieper op in wil gaan. Lees verder
Yasunari Kawabata
De eerste bijdrage in de rubriek literatuur mag er een zijn over Yasunari Kawabata. Aangezien ik mijn masterstudie wijd aan onderzoek naar de moderne Japanse literatuur uit het begin van deze eeuw, wil ik jullie graag een beknopt overzicht bieden van het leven van één van Japan’s beroemdste schrijvers, hierboven gefotografeerd aan de rechterzijde tijdens de uitreiking van de Nobelprijs in 1968. In de line-up is hij de enige niet in rokkostuum. Kawabata kiest voor Japanse formele kleding om de indruk te wekken dat hij een vertegenwoordiger is van de klassieke Japanse literaire traditie. Maar is dat wel zo? Lees verder
Aku no Hana: de eerste anime met rotoscopie
De dag voordat de pilot van anime-serie Aku no Hana werd uitgezonden, hield animatiestudio Zexcs stevig de lippen op elkaar. Ondanks dat de gelijknamige manga al sinds 2009 periodiek gepubliceerd wordt, liet de studio niets los over de personages. Dat is opvallend, zeker in een tijd waar de anime-industrie grotendeels afhankelijk is van de successen van individuele personages. Tijdens de pilot sloeg de nieuwsgierigheid van elke belangstellende al gauw om in een gevoel van wat Freud unheimlichkeit zou noemen. Lees verder
Masako & Naruhito: Japanse gasten in de Nieuwe Kerk
Het komt zelden voor dat Japanse media vanuit Nederland live verslag doen. Op de dag van de inhuldiging van koning Willem-Alexander zijn er echter zo’n 80 Japanse journalisten aan het werk rondom de Nieuwe Kerk in Amsterdam. Leuk en aardig, zo’n troonswisseling, maar hun lenzen zijn vandaag vooral gericht op prinses Masako. Lees verder
Tatoeages in Japan: mode en misdaad
Tatoeages. Of je ze nu mooi vindt of niet, het stigma dat bestond rond deze vorm van lichaamsdecoratie is in Nederland sinds de jaren 80 langzaam verdwenen. Tegenwoordig is het laten zetten van een tatoeage dan ook een fashion-statement dat vrij algemeen geaccepteerd wordt. Hoewel tatoeages in Japanse stijl ook in het Westen zeer populair zijn ligt dit in Japan niet zo makkelijk. Ondanks de ook daar sterk gegroeide populariteit kleven er in Japan allerlei vooroordelen aan het hebben van tatoeages. Zo zijn in veel badhuizen mensen met tatoeages niet toegestaan. Waarom voelen sommige Japanners zich ongemakkelijk rond mensen met tatoeages? Lees verder
Okinawa en Japan (1) – Senkaku/Diaoyu in de 19e eeuw
De ruzie tussen Japan en China om de Senkaku/Diaoyu-eilanden haalt veelvuldig het nieuws, maar is zeker niet het enige territoriale conflict waar Japan in verwikkeld is: in het noorden ruziet men met Rusland om de Koerilen en in het westen bestaat er onenigheid met Zuid-Korea over het eiland Tsushima. En dat is alleen wat er op dit moment speelt: de Japanse moderne geschiedenis loopt over van vergelijkbare voorbeelden. Eén van de meest schrijnende daarvan is Okinawa. Lees verder
Onna-bugeisha: vrouwelijke krijgers
Samurai, wie kent ze niet? Deze legendarische Japanse strijders boezemden menig vijand angst in, en weten heden ten dage nog steeds te fascineren. Toch waren deze mannen niet de enigen die in tijden van nood naar het zwaard grepen. Onna-bugeisha, Japanse vrouwelijke krijgers, vochten net zo hard mee. Lees verder
Sociale problemen – Makeinu (1)
Elke maatschappij heeft zijn sociale problemen. Zo ook Japan. Eén van deze sociale problemen in Japan zijn de Makeinu. Dit kan vertaald worden naar het Nederlands als ‘verliezende honden’, maar eigenlijk draait het bij deze term helemaal niet om honden, en al helemaal geen verliezende. De Engelse vertaling is wat duidelijker: Loser Dogs, maatschappelijke losers. Wie worden daarmee aangeduid? Lees verder
Culturele code-woorden (2) – Jikoryū
In het westen is denken en handelen vanuit het individu volkomen ingebed in de cultuur. Belangrijke wetenschappelijke ontdekkingen waren nooit gedaan en politieke revoluties hadden wellicht nooit plaatsgevonden als een individu zich niet anders had gedragen dan de groep. In Japan echter is het op individuele basis handelen een betrekkelijk zeldzaam fenomeen. Van oudsher worden beslissingen genomen nadat de groep eerst uitgebreid is geraadpleegd. Tijdens de feodale Tokugawa periode (1603-1868) werden mensen op systematische wijze onderwezen in om beslissingen pas te nemen na overleg en om zich te conformeren aan de wil van de meerderheid. Deze houding komt ook in het huidige Japan nog veelvuldig voor. Daarom is het culturele codewoord dat ik in dit artikel wil behandelen, Jikoryū (het werken op je eigen manier). Lees verder
Shingeki no Kyojin
Sinds vorige week is het voorjaarsseizoen van anime van start gegaan. Tussen de vele series steekt één nieuwkomer er met kop en schouders bovenuit: Shingeki no Kyojin, ook wel Attack on Titan. Het is een animatieoverzetting van de gelijknamige manga die sinds 2009 uitgegeven wordt. Lees verder