3D latte art: anime uit melkschuim

Een bekende stereotypering van Japan is dat het land grossiert in het kopiëren van uitvindingen die buiten het eilandenrijk zijn gedaan. Hierbij wordt graag verwezen naar de Japanse autofabrikanten die, door westerse technologie te perfectioneren, veel Europese en Amerikaanse concurrenten het nakijken gaven op het gebied van bouwkwaliteit en levensduur van auto’s. Echter, sinds het instorten van de Japanse economie in de jaren ’80, is het kopiëren en perfectioneren niet meer voldoende. Waar voorheen whisky uitsluitend werd geïmporteerd, heeft de Japanse Yamazaki whisky inmiddels de titel van beste single malt whisky ter wereld in de wacht gesleept. Ook op het gebied van de Italiaanse koffiecultuur is de Japanse creativiteit tot grote hoogten gestegen. Om te laten zien dat Japan niet louter kopieert, maar ongeëvenaarde kunststukjes uithaalt met producten en invloeden uit het buitenland, wil ik in dit artikel het fenomeen van de 3D latte art bespreken. Lees verder

Maneki-neko: de gelukskat

Iedereen die wel eens bij de Chinees komt kent hem wel: de kat met de heen-en-weer bewegende poot. Hoewel dit figuurtje vaak te vinden is in Chinese restaurants komt de zogenaamde maneki-neko (letterlijk de ‘wenkende kat’) wel degelijk uit Japan. Het idee achter deze figuurtjes is dat ze geluk en rijkdom schenken. Vandaar dat ze ook vaak worden aangeduid met de term ‘gelukskat’. Lees verder

Okinawa en Japan (2) – Mislukte assimilatiepolitiek

De vorige keer schreef ik over Okinawa als een 19e-eeuwse variant op het Senkaku/Diaoyu-conflict, maar niets bleek minder waar: ineens was er weer gedoe toen twee Chinese academici zich in de krant People’s Daily openlijk afvroegen of Okinawa wel bij Japan hoort. De Japanse regering liet weten zulke vragen ‘totaal onacceptabel’ te vinden: op Okinawa wonen immers meer dan een miljoen Japanners. De toenmalige Meiji-regering had in de tijd na de annexatie in 1879 waarschijnlijk minstens zo gepikeerd gereageerd. Maar het is de vraag of dat om dezelfde reden zou zijn geweest: Okinawanen waren, cru gezegd, tweederangs burgers. Lees verder

Japanse straatstijl (1) – Ganguro

Tokyo staat bekend om zijn mensenmassa’s, wolkenkrabbers en street fashion. Wie heeft er immers nog niet gehoord van de zogenaamde Harajuku girls? Deze eigenzinnige meiden lijken in een eigen dimensie te leven waar alles mogelijk is en gekheid gewaardeerd wordt. Geen wonder dat Tokyo’s modegodinnen een inspiratie vormen voor velen. Daarom nemen we in deze serie de vreemdste, hipste en meest extreme straatstijlen onder de loep. En hoe beter te beginnen dan met één van de meest controversiële modegrillen, ganguro? Lees verder

Vrijhandelsakkoorden als motor van de Japanse economie

In december 2012 won Shinzo Abe de Japanse verkiezingen. Al snel werd duidelijk wat de prioriteit van zijn regering zou worden: de economische heropleving van Japan, na twee decennia vol tegenvallers.  Op het internationale toneel vertaalde dit beleid zich als volgt: de Japanse overheid begint, na jaren van onofficiële discussies, eindelijk met officiële onderhandelingen over verschillende vrijhandelsakkoorden. Lees verder

Sterke vrouwelijke gamepersonages: waarom?

De populariteit van videogames neemt nog steeds over de hele wereld in grote sprongen toe.  Net zoals bij films, televisieprogramma’s en boeken nemen we door games te spelen onbewust een hoop informatie in ons op die invloed zou kunnen hebben op ons gedrag, de keuzes die we maken en hoe we denken. Tot voor kort was Japan één van de grootste vertegenwoordigers in de gamesindustrie. Namen als Nintendo, Sony en Namco Bandai zullen bij ons allemaal wel een belletje doen rinkelen. Dit betekent dat Japan door middel van games een grote invloed heeft gehad op deze markt. En dat zijn games die wij dus allemaal wel eens hebben gespeeld. Lees verder

Culturele code-woorden (3) – Ageashi

Van oudsher hebben de Japanners nooit veel opgehad met mensen die rap van de tongriem zijn gesneden. Mensen die blijk geven van een dergelijke vaardigheid worden vaak al snel als onbetrouwbaar en eerloos gezien. Hoewel veelpraters in Nederland soms ook op hun tellen moeten passen, wordt deze eigenschap hier over het algemeen veel minder negatief gewaardeerd. Nederlandse en andere westerse handelsdelegaties die zaken willen doen in Japan krijgen dan ook vaak het label Ageashi (struikelen over je eigen tong) opgeplakt. In dit derde deel van culturele codewoorden wil ik graag ingaan op de ontstaansgeschiedenis van dit begrip en de problemen die het oplevert in het handelsverkeer tussen Japan en de westerse wereld. Lees verder

Werken in Japan: het begin

In maart stonden in grote delen van Japan de kersenbloesems in bloei. Het bewonderen daarvan is een heus cultureel fenomeen en staat bekend als hanami (‘bloemen kijken’). Er zijn er familiepicknicks, middagborrels met vrienden of zakenpartners en hangt er een algehele kermissfeer. De bloesems staan echter ook symbool voor een nieuw begin: het begin van het schooljaar, en het begin van het burgerbestaan. Het is dit laatste verschijnsel waar ik wat dieper op in wil gaan. Lees verder

Yasunari Kawabata

De eerste bijdrage in de rubriek literatuur mag er een zijn over Yasunari Kawabata. Aangezien ik mijn masterstudie wijd aan onderzoek naar de moderne Japanse literatuur uit het begin van deze eeuw, wil ik jullie graag een beknopt overzicht bieden van het leven van één van Japan’s beroemdste schrijvers, hierboven gefotografeerd aan de rechterzijde tijdens de uitreiking van de Nobelprijs in 1968. In de line-up is hij de enige niet in rokkostuum. Kawabata kiest voor Japanse formele kleding om de indruk te wekken dat hij een vertegenwoordiger is van de klassieke Japanse literaire traditie. Maar is dat wel zo? Lees verder