Onderwijs in Japan

Het Japanse onderwijsstelsel, opgezet na de Tweede Wereldoorlog, is een van de efficiëntste ter wereld. Negen jaar scholing is verplicht, hoewel de grote meerderheid van burgers een veel langere schoolperiode doorloopt. De twee belangrijke nationale universiteiten zijn die in Tokyo en Kyoto.

logo-epnuffic
Bron: EP Nuffic: Dé organisatie voor internationalisering in onderwijs
Onderwijssysteem Japan :
Het Japanse onderwijssysteem beschreven en vergeleken met het Nederlandse

versie 4, 2015

Vlak na de Tweede Wereldoorlog heeft het Japanse onderwijssysteem grotendeels haar huidige vorm gekregen (6+3+3+2/4). Vervolgens is met de Law on the Establishment of National Schools in 1949 een nieuw netwerk van nationale universiteiten in het leven geroepen. Door de toenemende vraag naar gekwalificeerd personeel als gevolg van de industriële economische ontwikkelingen in Japan, is in 1962 het systeem van colleges of technology opgezet met een 5-jarig aaneengesloten curriculum voor studenten die lower secondary school hebben afgerond (zie onder Hoger beroepsgericht onderwijs). Vanaf 1964 zijn 2- of 3-jarige junior college programma’s onderdeel van het onderwijssysteem onder de School Education Law. Deze junior colleges waren in 1950 tijdelijk opgezet.

Het systeem heeft invloeden ondergaan van het Duitse onderwijssysteem (faculteiten) en van het Amerikaanse (brede algemene vorming in de hoger onderwijsopleidingen). In de jaren zestig en zeventig vond een forse uitbreiding van het aantal hoger onderwijsinstellingen plaats, waarbij voornamelijk de privé-sector sterk groeide (junior colleges).

Japan heeft zich sinds de jaren tachtig gericht op internationalisering van het hoger onderwijs. Buitenlandse studenten die in Japan studeren, dienden eerst te slagen voor een Japanse taaltest, aangezien het onderwijs uitsluitend in het Japans werd verzorgd. Hierin komt momenteel verandering en er worden geleidelijk aan steeds meer
programma’s in het Engels aangeboden, als gevolg van de recente internationaliseringsstrategieën op regerings- en instellingsniveau, zie voor een overzicht van alle Engelstalige programma’s MEXT.

Een ander project op het gebied van internationalisering is CAMPUS Asia, een uitwisselingsproject tussen Japan, China en Zuid-Korea om de studentenmobiliteit te vergroten. Binnen het project is er veel aandacht voor wederzijdse erkenning van behaalde credits, academische erkenning en graadverlening tussen de op te zetten consortia van partneruniversiteiten. Dit project valt onder het “Reinventing Japan” project, dat te maken heeft met de internationalisering van onderwijsprogramma’s. Het doel is om te faciliteren dat Japanse onderwijsinstellingen samenwerkingsverbanden aangaan met buitenlandse instellingen.

Het Ministry of Education, Culture, Sports, Science and Technology (MEXT) is in Japan verantwoordelijk voor het gehele onderwijs. Het ministerie beslist over het oprichten van nieuwe onderwijsinstellingen en stelt de budgetten vast van alle nationale instellingen en de subsidies voor privé-instellingen. Lagere en middelbare scholen worden opgericht
door het onderwijscomité of de gouverneur van elke prefectuur. Het ministerie is verder ook direct verantwoordelijk voor een aantal onderzoeksorganisaties. Het Japanse onderwijssysteem is centralistisch opgezet. MEXT publiceert richtlijnen voor het nationale curriculum van lager en voortgezet onderwijs (onder- en bovenbouw). Dit geldt voor
zowel het voorschoolse onderwijs tot de bovenbouw van het voortgezet onderwijs als voor het speciale onderwijs.

In 2003 werd de National University Corporation law aangenomen en op 1 april 2004 werden alle nationale universiteiten omgezet in corporaties. Doel van dit proces was om de onafhankelijkheid en autonomie van de instellingen te bevorderen. De universiteiten mogen sindsdien zelfstandig beslissingen nemen over onder andere personeelszaken en
de besteding van het budget. Deze mogelijkheid staat ook open voor de lokale publieke universiteiten.

De leerplicht omvat het lager onderwijs (primary education) en de onderbouw van het voortgezet onderwijs (junior secondary education) en duurt daarmee in totaal 9 jaar. De voertaal is het Japans, maar steeds meer hoger onderwijsopleidingen worden in het Engels aangeboden.

Het academisch jaar in hoger onderwijs instellingen loopt van april tot maart en omvat 2 semesters van elk 20 weken (sinds 2008 hanteert 84% van de universiteiten in Japan het 2-semester systeem volgens statistieken van MEXT. Er bestaan plannen om het academisch jaar vanaf 2014/2015 te laten beginnen in de herfst in plaats van april. De University of Tokyo heeft dit initiatief genomen om meer internationale studenten aan te trekken en het academisch jaar beter te laten aansluiten op dat van buitenlandse universiteiten. Een ander initiatief om overzeese studenten aan te trekken is het mogelijk invoeren van een quarter terms systeem in plaats van het huidige semester systeem.