Wie de tweede maandag van het nieuwe jaar rond de Sanjūsangen-dō tempel in Kyoto loopt zal ze misschien een keertje tegen komen: hordes mensen met een lange stok in de hand en een koker om hun schouder. Deze mensen zijn vanuit heel Japan naar Kyoto toe gereisd voor één van de meest bijzondere boogschietcompetities in de wereld: de Ōmato Taikai (大的大会). Boogschieten, dus. Ik zie je al denken, Japan kennende, dat is vast ietsje ingewikkelder dan het boogschieten dat wij in het westen gewend zijn. Inderdaad!
De meest beoefende vorm van boogschieten in Japan heet Kyūdō, wat vrij vertaald kan worden als ‘de weg van de boog’. Denk bijvoorbeeld ook aan Kendo (weg van het zwaard) en Judo (de tedere of zachte weg). Kyūdō is in zijn moderne vorm dan weer afgeleid van Kyūjūtsu, de schietkunsten die de samurai zich vroeger eigen maakten. Maar wat maakt Kyūdō dan zo bijzonder, en waarom wil iedereen dat in de Sanjūsangen-dō doen?
Ten eerste, bij Kyūdō gaat het niet alleen om het schieten van de boog. De vorm, dat wil zeggen, de manier van schieten is misschien zelfs belangrijker dan waar die pijl uiteindelijk beland. Daarnaast is ook de geest van de schutter van belang. Het gaat eigenlijk om de zoektocht naar shin zenbi (真善美): een mooi schot, geschoten met een goed hart en een deugdzame geest. Ter illustratie, alleen al het trekken van de boog is een opstapeling van acht stappen, maar eigenlijk is elke ademhaling vanaf het binnenkomen in de dojo, tot het lossen en het verlaten van de dojo vooraf ingestudeerd. Kortom, de uitvoering van Kyūdō is een ceremoniële bezigheid, wat evenementen als de Ōmato Taikai nu net zo bijzonder maakt.
Het evenement heette voorheen ‘Tōshiya’ (passerende pijl) en vindt een oorsprong in de Edo-periode, toen een samurai genaamd Asaoka Heibei 51 pijlen achter elkaar schoot langs de lengte van de 120 meter lange hal van de Sanjusangen-dō. Het festival dat hiermee geboren werd werd al snel uitgebreid tot een evenement waar naast 100 pijlen achter elkaar zelfs 1000 pijlen geschoten werden. Ook waren er wedstrijden voor de meeste raak geschoten pijlen in respectievelijk 12 en 24 uur. Utagawa Toyoharu ’tekende’ rond 1772 een verslag op.
Tegenwoordig zijn deze gigantische marathonwedstrijden minder populair, en ligt de focus op rondes van twee pijlen per persoon. Schiet je deze allebei raak, dan mag je door naar de volgende ronde. Ondanks dat het doelwit bij Kyūdō zwarte en witten ringen heeft — wat je misschien doet denken dat de binnenste ringen meer punten geven dan de buitenste — maakt het niet uit waar je raak schiet. Bij Kyūdō is raak raak.
Het festival valt samen met twee andere evenementen. Het eerste is de Yanagi-no-Okaji (柳のお加持): een ritueel waarbij een boeddhistische priester een wilgentak gebruikt om je te zegenen met heilig water dat helpt met het genezen van verschillende ziektes.
Daarnaast valt het Ōmato Taikai ook samen met de Seijin no Hi (成人の日), de dag waarop de volwassenwording wordt gevierd. Kyūdō vervult binnen de Ōmato Taikai dan voor vele twintigers een ceremoniële rol, al helemaal omdat de kleurrijke furisode die door dames vaak gedragen wordt een groot verschil is met de witte gi die Kyūdōka (beoefenaars van Kyūdō) normaal dragen. Ik kan me bijna geen meer bijzondere manier bedenken om je volwassen leven te beginnen.
Voor mensen die geen twintig zijn of nog nooit een Japanse boog in hun hand hebben gehad is de Ōmato Taikai net zo bijzonder. Het festival is de perfecte kans om verschillende facetten van de Japanse cultuur samen te zien (en de tempel is gratis te bezoeken op deze dag!). Het cultureel deel van Kyūdō en de Seijin no Hi valt mooi samen met de religieuze oorsprong van de tempel. En als je de overvolle treinen in Tokio ook een deel van de Japanse cultuur vindt, kan je je ook bij de Ōmato Taikai als een sardientje in een blik voelen, want druk is het zeker op die dag. Dus ben je toevallig in de buurt, ga dan vooral langs! Misschien inspireert het je zelfs om zelf de boog op te pakken.
Dit artikel verscheen eerder ook in de TaTanukiKi-journal.LVSJ Tanuki : Vereniging van studenten Japanse taal en cultuur aan de Universiteit Leiden
