Voor liefhebbers van manga en anime klinken naschoolse activiteitenclubs waarschijnlijk bekend in de oren. Denk bijvoorbeeld aan de volleybalclub uit de populaire anime Haikyuu!, de zwemclub uit Free! of de muziekgroep uit K-ON!. Voor degenen die hier minder bekend mee zijn: naschoolse activiteitenclubs in Japan zijn verenigingen waar leerlingen van Japanse scholen zich (op hoog niveau) bezighouden met hun hobby’s en sporten. Hoewel dit op het eerste gezicht niet veel verschilt van Nederlandse sportclubs, is de werkelijkheid heel anders.
Wat zijn naschoolse activiteitenclubs?
In tegenstelling tot Nederlandse clubs zijn Japanse clubs direct verbonden aan de school. Ze spelen een belangrijke rol vanaf de middelbare school (junior high school, chūgakkō). Hoewel deelname niet verplicht is, heerst er een sterke sociale druk en wordt het als vanzelfsprekend beschouwd dat leerlingen zich bij een club aansluiten. Gelukkig is er een breed aanbod aan clubs. Er zijn sportclubs zoals judo, kendo, basketbal en boogschieten, academische clubs zoals wiskunde en natuurkunde, en culturele clubs zoals kalligrafie, theater, mangatekenen en het samen leren spelen met muziekinstrumenten. Van leden wordt een grote toewijding verwacht; veel clubs vereisen dagelijkse aanwezigheid en organiseren extra activiteiten in het weekend en tijdens vakanties.
Deze clubs zijn een relatief nieuw fenomeen en werden pas na de Tweede Wereldoorlog in het Japanse onderwijssysteem geïntroduceerd. Het idee was dat jongeren via deze activiteiten op een natuurlijke manier teamwerk, discipline en doorzettingsvermogen zouden leren. Daarnaast spelen sociale verhoudingen een belangrijke rol binnen clubs. Oudere leden (senpai) betalen bijvoorbeeld het eten voor jongere leden (kōhai), terwijl de jongere leden op hun beurt taken uitvoeren zoals schoonmaken en de oudere leden met respect behandelen. Clubs dragen dus niet alleen bij aan de fysieke of culturele ontwikkeling van een leerling, maar bereiden hen ook voor op het maatschappelijke leven.
Verschil tussen een club en een cirkel
Wanneer middelbare scholieren naar de universiteit gaan, komen ze opnieuw in aanraking met dit soort activiteiten. De sociale druk om lid te worden is hier echter minder groot en studenten kunnen kiezen tussen ‘circles’ (sākaru) en ‘officiële clubs’ (bukatsu). Bukatsu zijn vergelijkbaar met de clubs op de middelbare school; een hoog niveau wordt verwacht en aanwezigheid is verplicht. Veel studenten stromen door vanuit een gelijknamige club van hun middelbare school. Sākaru zijn daarentegen meer gericht op sociale interactie en plezier dan op competitie. Zo zal een volleybalclub (bukatsu) misschien dagelijks trainen en regelmatig wedstrijden spelen, terwijl een volleybalcirkel (sākaru) vooral vriendschappelijke wedstrijden organiseert zonder intensieve trainingsschema’s.
Mijn ervaring met naschoolse activiteitenclubs in Japan
Mijn eerste ervaring met Japanse activiteitenclubs was vorig jaar in Yamagata. Tijdens het lenteschoolfestival, waar de clubs alles op alles zetten om nieuwe leden te werven, werd mijn aandacht getrokken door studenten die stijldansten in prachtige lange jurken. Ik had nog nooit in mijn leven gedanst, maar dat bleek geen enkel probleem. Als buitenlands lid had ik iets meer vrijheid. Ik kon zelf bepalen wanneer ik kwam opdagen en als ik bepaalde Japanse termen niet begreep, werden ze met geduld uitgelegd. Toch voelde ook ik de druk: de spanning voor de volgende wedstrijd, de stress van een gemiste training en het gevoel achter te lopen op de rest. Desondanks had ik deze ervaring voor geen goud willen missen. De danswedstrijd waaraan ik in de beginnerscategorie mocht meedoen, was een van de hoogtepunten van mijn jaar.
Mijn eerste reactie was : ben jij dat nou, in rode dansjurk??? Ik moest de foto met opvallende ‘gedaanteverwisseling’ bestuderen. Ook in judogi, met zwarte band.
Bij het lezen van jouw bijdrage ging een belletje rinkelen, over sportclubs. Je legt het verschil tussen sãkaru en bukatsu duidelijk uit. Heb ik weer wat geleerd.