Het internationaal gerechtshof in Den Haag heeft vandaag geoordeeld dat Japan voorlopig moet stoppen met het vangen van walvissen in de buurt van Antarctica. Vissers uit het land hebben zich namelijk niet aan het internationale verbod op de walvisvaart gehouden, dat al uit 1986 stamt. Hoewel Japan sinds dat verdrag volhoudt dat de walvissen voor wetenschappelijke doeleinden gevangen worden, staat het dier in restaurants nog steeds op het menu. Hier volgt een kort overzicht van deze omstreden praktijken. 

De reactie van Koji Tsuruoka, de functionaris die de Japanse regering vertegenwoordigde in deze zaak, laat blijken hoe gevoelig de zaak in zijn thuisland ligt. Hij verzekerde het hof dat Japan zich bij de uitspraak zal neerleggen, maar wees wel op de destructieve gevolgen die het vangstverbod voor de walvisvaart en wetenschap in zijn thuisland zal hebben. Veel walvisvaarders en wetenschappers zullen nu naar alternatieve inkomsten moeten zoeken.

Maar Peter Tomka, de rechter van het tribunaal die het verbod uitsprak, benadrukte dat het onderzoeksprogramma van de Japanners vooral een dekmantel lijkt te zijn om walvisvlees te kunnen serveren in restaurants. Tomka voerde daarbij aan dat het vangstprogramma veel groter is opgezet dan voor wetenschappelijk onderzoek noodzakelijk is. Jeff Hansen, een woordvoeder van dierenrechten-organisatie Sea Shepherd, juicht de uitspraak van het gerechtshof toe. Hij hoopt dat Japan het voorbeeld van Australië kan volgen, en de walvis in plaats van consumptiegoed als interessant dier gaat zien. In dat land is de walvis namelijk een toeristische attractie, al sinds het staken van de walvisvaart door Australië in 1978.

‘Walvisvaart is voor onderzoek’

De Japanners houden echter vol dat zij walvissen moeten vangen om te onderzoeken hoe zij ervoor kunnen zorgen dat het aantal dieren stabiel blijft. Ze zijn ervan overtuigd dat de walvissen gevangen kunnen worden als er maar gezorgd wordt dat er voldoende walvissen bijkomen. Dit in stand houden van de walvissenpopulatie zou alleen mogelijk zijn als er wetenschappelijke data gebruikt wordt. Ook zou het vangen van walvissen een oude traditie zijn, die niet zomaar beëindigd kan worden. Er zijn bronnen die aangeven dat het vangen van walvissen al in de twaalfde eeuw een gewoonte was op de Japanse eilanden. Maar de aantallen die men toen ving, vallen in het niet bij de de moderne walvisvaart.

Van zowel internationale als Japanse  zijde zijn argumenten aan te voeren die voor het staken respectievelijk voortzetten van de walvisvaart pleiten. Hoewel Japan zich voorlopig aan het verbod rond Antarctica zal houden, zal in januari blijken of het land echt stopt met de walvisvaart. Dan gaat namelijk het nieuwe jachtseizoen van start.