Shinrin-yoku, Ikigai, Kintsukuroi – inmiddels is er een aardige boekenplank te vullen met boeken over Japanse gebruiken en levensfilosofieën, en hoe die toe te passen in onze niet-Japanse levens. Kokoro, van de Britse auteur en Japanologe Beth Kempton, is een welkome toevoeging aan het schap.
Kokoro, dat onlangs in Nederlandse vertaling verscheen bij Lev. boeken, is Kemptons tweede boek over Japan. Wabi Sabi (2018) ging over de schoonheid van imperfectie, en een manier om met de vergankelijkheid van het leven om te gaan. En vergankelijk bleek het: sindsdien vond niet alleen de coronapandemie plaats, maar maakte Kempton bovendien persoonlijk verlies mee. In haar nieuwe boek boort ze daarom een diepere laag aan.
Reis door Japan
Kokoro is, zoals zoveel Japanse begrippen, lastig te definiëren buiten de Japanese culturele context. Het laat zich letterlijk vertalen als ‘hart’, maar ‘ziel’ of ‘geest’ is eigenlijk passender. Kempton omschrijft het vroeg in het boek als een aangeboren wijsheid, niet aangetast door invloeden en druk van buitenaf. Maar, zo geeft ze gelijk aan: die definitie is niet perfect. Omdat het principe van Kokoro zich beter laat ervaren en omschrijven dan definiëren, neemt ze de lezer mee op een reis door Japan.
Deze reis zal uiteindelijk een jaar in beslag nemen, en voert haar onder meer langs de Dewa Sanzan: de ‘drie bergen van Dewa’, in de noordoostelijke prefectuur Yamagata. Hagurosan, Gassan en Yudonosan, respectievelijk de bergen van heden, verleden en toekomst, worden al sinds de 6e eeuw aangedaan door reizigers op zoek naar antwoorden op levensvragen.
Het zijn vragen die óók in deze tijd om een antwoord vragen. Wat vinden we van onze levens? Leven we voldoende in het moment? Laten we ons niet teveel leiden door wat anderen van ons denken? Zouden we bepaalde dingen met de wetenschap van nu anders doen? Wat kunnen we leren van verlies? Welke invloed heeft dit alles op onze Kokoro? Door het stellen en beantwoorden van deze vragen leer je als lezer, zo is in elk geval de hoop van de auteur, anders naar de wereld te kijken, en je leven anders te benaderen.
Dicht op de materie
In boeken als deze ligt overmatige bewondering voor het onderwerp soms op de loer, maar dat is een steen waar Kempton zich zeker niet aan stoot. Japanse filosofie is voor haar geen grote golf waarop ze toevallig meesurft: ze studeerde ruim 20 jaar geleden Japans aan Durham University en de University of Bath, en bekwaamde zich sindsdien in Tokyo in Japanse gebruiken als de theeceremonie en Reiki. Uit het boek spreekt een diepe waardering voor Japan en haar cultuur, maar Kempton zit door haar achtergrond dicht op de materie. Dat zorgt voor een nuchtere, maar prettige toon, wat bij de bespreking van ingewikkelde concepten als deze zeker goed van pas komt.
Is Kokoro daarmee een boek voor elke lezer? Dat is lastig te zeggen.
Een zekere interesse in Japan is geen voorwaarde, maar helpt uiteraard wel.
Ook is het goed om te beseffen dat het concept van Kokoro een zeer uitgebreide pap is, waar de krenten niet zomaar uit te pikken zijn. Kempton laat je niet achter met één alomvattend en overkoepelende oplossing voor een beter leven, maar wel met inspirerende voorbeelden over hoe je daar zou kúnnen komen. En dat op zichzelf is eigenlijk ook al genoeg.

Kokoro
Beth Kempton
Uitgeverij Lev.
ISBN : 9789400513617
Hardcover, 288 p.
Verschijningsdatum : juni 2024
Bruna