De boeken van Minna No Nihongo, de door o.a. de Universiteit Leiden gebruikte lesboeken Japans, bevatten in totaal een paar duizend Japanse woorden. Hoewel dat een goede basis vormt, zijn er zat leuke woorden die daar niet tussen zitten. Neem nou de volgende zeven voorbeelden.

Narita rikon

Als een pasgetrouwd stel er tijdens de huwelijksreis achterkomt dat ze toch niet zo goed bij elkaar passen, resulteert dat dikwijls in een zogeheten 成田離婚 (narita rikon), oftewel een ‘Narita-scheiding’. Tijdens de huwelijksreis komt de ware aard van één van beide partners naar boven en bij terugkeer op Narita Airport, is er weinig meer over van de liefde die er voorheen was. Dit woord dook ergens rond het einde van de jaren ’80 op en is sindsdien niet meer uit de Japanse taal verdwenen.

Insutabae

Uitgeroepen tot Japans buzz-word van 2017, is インスタ映え (insutabae) een uitermate handig woord. Bestaand uit een verkorte vorm van Instagramen het woord 映え (bae) dat iets als “schitterend” of “mooi” betekent, valt dit woord het best te vertalen als “instageniek”, oftewel “iets dat er goed uit zou zien op Instagram”. Dat kan een mooie locatie zijn, maar ook mooi versierd voedsel wordt dikwijls als uitermate インスタ映え gezien.

Goukyuu kaiken

Wanneer je het als CEO of politicus helemaal verpest hebt, is het misschien tijd om een 号泣会見 (goukyuu kaiken) te geven: een persconferentie waarbij er flink op los wordt gehuild. Hoewel het woord toen al vele jaren in gebruik was, was de 号泣会見 van Nonomura Ryuutarou in 2014 zulk groot nieuws dat de term genomineerd werd voor de verkiezingen van het woord van het jaar. Nonomura, een politicus uit Hyougo, barstte namelijk in huilen uit toen hij aan de pers probeerde uit te leggen hoe het kon dat hij in één jaar tijd drie miljoen yen had uitgegeven aan 195 zakenreisjes – waarvan 106 naar één specifiek resort – zonder daar de benodigde bonnetjes voor te hebben. De persconferentie was een hit op het internet en op YouTube zijn er talloze bewerkingen van Nonomura’s gehuil te vinden.

Kouhaku kyoufushou

Bekruipt jou een akelig gevoel wanneer je naar een lege agenda of planning kijkt? Plomp jij je agenda vol plannen, omdat je de wereld wilt laten zien dat je echt druk bezig bent? Dan zou het best eens kunnen dat je last hebt van 空白恐怖症 (kouhaku kyoufushou), oftewel een “lege ruimte-fobie”. Dit woord, dat in 2018 aan woordenboeken werd toegevoegd, zou vooral van toepassing zijn op jonge Japanners.

Nijigen

Met een betekenis die simpelweg als “tweedimensionaal” te vertalen is, wordt 二次元 (nijigen) gebruikt om te verwijzen naar de media die zich buiten ons driedimensionale bestaan bevinden. Dit zijn bijvoorbeeld anime, manga, games en social media.

Riajuu

Wanneer iemand een succesvol en sociaal leven leidt, is die persoon niets anders te noemen dan een リア充 (riajuu). Het woord is een samentrekking van リアル (riaru), dat “echt” betekent, en 充実 (juujitsu), oftewel “voldoening”. Vrij vertaald komt het veel overeen met de Engelse internetterm “normie”, en wordt het als een soort scheldwoord gebruikt voor mensen die ‘in het echt’ (lees: offline) een fijn en sociaal leven hebben. Het tegenovergestelde is een 非リア (hiria), wat veel weg heeft van de term “no-lifer”.

Shio taiou

Bestaand uit de woorden voor zout en interactie, belichaamt het woord 塩対応 (shio taiou) het tegenovergestelde van het soort ontmoeting dat je met je idool zou willen hebben. Fans van de groep AKB48 gebruikten het woord in 2013 om pijnlijk geforceerde meet-and-greets met hun idolen te beschrijven, waarbij er te weinig zou worden geglimlacht en het handenschudden niet oprecht overkwam. De uitdrukking sloeg aan, en tegenwoordig wordt de term ook op andere ijzige interacties toegepast.

Dit artikel verscheen eerder ook in de TaTanukiKi-journal.
LVSJK Tanuki : Vereniging van studenten Japanse taal en cultuur aan de Universiteit Leiden