Zou het niet fijn zijn als er een winkel bestond waar je voor een zacht prijsje allerhande zo goed als nieuwe spullen kon kopen? In Japan hebben ze zo’n zaak: de Book Off. Alweer een Japanse vinding waar we in Nederland wat aan zouden hebben. Niet uit persoonlijke heimwee naar Japan, maar omdat het echt iets toevoegt.

Toegegeven, Nederland kent ook haar kringloopwinkels, maar de Book Off is echt van een compleet ander niveau. Er zijn namelijk twee belangrijke verschillen: ten eerste draait de Book Off, in tegenstelling tot de Nederlandse winkels met tweedehands spullen, niet voornamelijk om meubels, maar om boeken, cd’s, dvd’s en speelgoed; ten tweede zijn de waren die er verkocht worden meestal in een beduidend betere staat. Bij de Book Off vind je dus geen beschimmelde videobanden, of opa’s oude LP-verzameling, maar cd’s en videospellen waaraan vrijwel altijd op geen enkele manier te zien is dat ze soms jarenlang zijn gebruikt. De enige Nederlandse zaak die een beetje in de buurt komt is De Slegte -inmiddels Polare- , maar ook daar zijn de tweedehands boeken meestal behoorlijk beduimeld, en is het aanbod bovendien beperkt tot uitsluitend boekmaterialen.

Op basis van de naam zou je het niet verwachten, maar Book Off is een volledig Japanse keten, die in 1991 zijn eerste vestiging opende in de prefectuur Kanagawa, direct ten westen van Tokyo. Oorspronkelijk bedoeld als kringloopwinkel voor gelezen boeken, breidde Book Off de sortering gestaag uit: tegenwoordig wordt in de meeste panden de helft van het winkeloppervlak ingenomen door cd’s, films en soms ook speelgoed en elektronica. Maar ook huisraad -soms nagenoeg complete serviezen- wordt opnieuw verkocht. Mede daardoor heeft Book Off kunnen uitgroeien tot Japan’s grootste keten van kringloopwinkels.

Het grote voordeel van de Book Off is dat nieuwe muziek- en filmreleases meteen op of kort na de dag van verschijning verkocht worden. Tijdens mijn verblijf in Tokyo loonde het enorm om in cd-winkels door het nieuwste aanbod te grasduinen, en vervolgens in de Book Off om de hoek de betreffende muziek aan te schaffen – niet in de laatste plaats omdat je voor de meeste nieuwe cd’s rustig omgerekend 30 euro moet neerleggen. Ook de meeste dvd’s kosten nieuw omgerekend tussen de 40 en 50 euro, maar bij de Book Off ben je vaak slechts de helft kwijt.

Book Off is overigens zeker niet de enige keten waar tweedehands spullen te koop zijn: ook al worden ze de laatste jaren zeker buiten de grote steden wel wat schaarser, het is niet overdreven om te zeggen dat er in iedere wijk wel een soortgelijke winkel te vinden is. Dat kan alleen maar wanneer men gemakkelijk afstand kan doen van aangeschafte spullen, wat in Japan klaarblijkelijk het geval is. Als je er over nadenkt is het ergens ook best wel gek dat wij boeken, na ze gelezen te hebben, stof laten verzamelen. Het is veel logischer om ze voor iets minder geld dan de nieuwprijs door te verkopen, zodat 1) anderen ervan kunnen genieten en 2) we zelf weer een nieuw boek kunnen kopen. Daarnaast moeten mensen er ook geen problemen mee hebben om tweedehands spullen te kopen, wat eveneens het geval blijkt in Japan: natuurlijk hebben sommige boeken een gekreukte rug, en zijn sommige cd-hoesjes licht bekrast, maar de klanten zien dat niet als een probleem, maar enkel als de reden voor het prijsverschil.

Echte rommel ga je overigens ook niet vinden bij Book Offs en andere zaken: de kwaliteitscontrole is streng. Als iets wordt aangekocht, wordt het vervolgens zeer grondig gereinigd. Ik was ooit getuige van het shampooën, uitspoelen en drogen van een knuffelbeer. Als producten zijn gecontroleerd en schoongemaakt, worden ze nagenoeg altijd in aparte plastic zakken verpakt. En dat geldt niet alleen voor pluche beesten: in een andere winkel stuitte ik op een muur van 2 meter hoog en 6 meter breed, volgehangen met apart verpakte Pokémon-kaarten. Voor wie dat niet weet: die zijn net zo groot als speelkaarten. In andere woorden: daar was iemand lang mee bezig geweest.

Om het Book Off-concept in Nederland te laten slagen, moet er dus nog wel wat veranderen: potentiële aanbieders zullen zuiniger moeten zijn met hun eigen spullen en minder moeite moeten hebben met de verkoop ervan. Potentiële kopers zullen aan de aanschaf en het gebruik van tweedehands spullen moeten wennen. De huidige crisis duwt hen wellicht over de drempel. De grootste uitdaging is weggelegd voor de winkeliers: zij zullen een voorbeeld moeten nemen aan hun Japanse collega’s, die met (kwaliteits-)zorg selecteren, reinigen, etaleren en bemiddelen.