Ise, havenstad in de prefectuur Mie, wordt ook wel de ‘stad van de goden’ genoemd. Ise is een plaats van grote culturele waarde, vooral vanwege de lange bijzondere geschiedenis die de stad heeft met het shintoïsme. Het belangrijkste shinto-heiligdom in Japan bevindt zich in Ise: de Ise Jingu (‘grote schrijn van Ise’).
Alhoewel de naam misschien anders doet vermoeden, is Ise Jingu een verzameling van maar liefst 125 shinto-schrijnen, die samen een gebied beslaan ter grootte van Parijs. De schrijnen zijn op te delen in zes rangen, maar de naam Ise Jingu wordt vaak gebruikt om de twee primaire schrijnen (shogu) van het complex mee aan te duiden; de Naikū (内宮) en Gekū (外宮): het ‘binnenste’ en ‘buitenste’ heiligdom.
Het ontstaan van Ise Jingu in een notendop
De Nihonshoki en Kojiki zijn de eerste geschiedenisboeken over Japan en bevatten naast het scheppingsverhaal van het land vele legendes. Die spreken van drie heilige schatten; de keizerlijke regalia van Japan. Een juweel (yasakani no magatama) , spiegel (yata no kagami) en een zwaard (ameno murakumo no tsurugi). De heilige spiegel bevindt zich in het heiligdom in Naikū. De Naikū is gewijd aan Amaterasu Omikami, de zonnegodin. Zij wordt gezien als de belangrijkste kami in de shinto-traditie. De legendes beschrijven haar als een voorouderlijke kami van de keizerlijke familie. Daarnaast staat Amaterasu symbool voor de eenheid van alle kami. Hieraan ontleent het Naikū-heiligdom haar belangrijke culturele, historische en spirituele status.
Volgens de legendes stelde de keizerlijke familie de heilige spiegel op verzoek van Amaterasu veilig in het keizerlijk paleis. Het was de elfde keizer die zijn dochter, prinses Yamato, verzocht elders een permanent thuis voor Amaterasu te vinden. Wetenschappers vermoeden dat de huidige locatie van de spiegel in Ise’s binnenste schrijn in de derde of vierde eeuw gevonden is. Halverwege de vijfde eeuw kwam hier de constructie van de buitenste schrijn bij voor Toyouke no Omikami: kami van de oogst. Alle andere schrijnen van het complex staan allemaal in relatie tot de binnenste en buitenste schrijn.
Kenmerken van het Ise Jingu Complex
De heiligdommen worden eens in de twintig jaar van de grond af aan herbouwd op aangrenzende grond. Dit ritueel heet Shikinen Sengu en gaat terug tot de zevende eeuw. Er zijn meerdere verklaringen voor het ritueel te geven: de gebouwen zijn gemaakt van hout en riet; materialen met een beperkte houdbaarheidsdatum. Een andere verklaring is de instandhouding van eeuwenoude traditionele technieken. Verder zijn reinheid en puurheid centrale begrippen in het shinto-gedachtegoed en kan zo telkens een nieuwe cyclus beginnen.
Vanuit heel Japan komen mensen keer op keer om te assisteren met dit wederopbouwingsritueel; kosten noch moeite worden gespaard. Zo ligt de grond van het heilige gebied bezaaid met witte kiezelstenen; deze worden allemaal met de hand opgeraapt en vervangen.
Het gehele proces wordt nog complexer en tijdrovender door het gebruik van traditionele technieken en architectuur: Shinmei Zukuri. Deze eeuwenoude stijl is een ode aan de schoonheid van eenvoud. Kenmerkend zijn het veelvuldig gebruik van onbewerkt hout, de aflopende daken van riet en de verhoogde vloer. De heiligdommen zijn gemodelleerd naar oude Japanse graanschuren: een hoge vloer hield de oogst veilig voor vocht en ongedierte. Karakteristiek zijn ook de katsuogi: horizontale decoratieve balken op het dak, en de chigi: verticaal uitstekende daksparren die gekruist tegen de nokbalk staan. Katsuogi en chigi komen enkel voor op shinto-heiligdommen. Bijzonder: de chigi lopen horizontaal af bij Naikū, bij de Gekū verticaal. De katsuogi op het dak in Naikū zijn telkens een even aantal, bij de Gekū een oneven aantal.
Alhoewel de architectuur van Ise Jingu onder de noemer Shinmei Zukuri valt, wordt voor de heiligdommen in Ise een speciale variant gebruikt: Yuitsu Shinmei Zukuri (唯一神明造). Deze techniek mag enkel in Ise Jingu gebruikt worden.
Naikū-complex
De Kotaijingu-Naikū is gelegen in een weelderig bos van gigantische oude cederbomen en cipressen. Grote Japanse ceders kunnen gemakkelijk 500 jaar oud zijn. Zelfs als je jezelf niet als ‘spiritueel’ beschouwt, garandeer ik dat je hier de schat van de schoonheid van de natuur zal voelen. De bossen van Ise Jingu omspannen bij elkaar ongeveer 5500 hectare en bedekken een kwart(!) van de stad Ise. Tip: geniet en neem je tijd.
Gekū-complex
Het buitenste schrijncomplex, de Gekū of Toyouke-daijingū, begint dichtbij het station van Ise en is dus gemakkelijk te bereiken.
Ook hier is de natuur en Japanse architectuur in al haar schoonheid te bewonderen. Sta ook zeker stil bij de Mike-den: hier wordt tweemaals daags aan Amaterasu voedsel en sake geofferd (dit gebouw is enkel te vinden in het Gekū-complex). Het Sengukan-museum dat uitgebreid uitleg geeft over het Shikinen Sengu-ritueel is ook zeer de moeite waard.
Adres en bereikbaarheid
De stad Ise ligt wat uit de route voor de gemiddelde toerist die tussen Tokyo en Osaka/Kyoto pendelt met de Shinkansen. Ise ligt ten zuidoosten van Kyoto, onder Nagoya en wordt met name ontsloten door de particuliere Kintetsu Railways. Er is ook een alternatief in de vorm van Rapid Mie, geen snelle noodles maar de naam van een sneltrein door de prefectuur Mie. Raadpleeg de Japan Rail Guide voor uitgebreide schema’s om vanuit Tokyo, Nagoya, Osaka of Kyoto naar Ise te reizen.
De officiële website van Ise Jingu beveelt aan om eerst Gekū te bezoeken en daarna Naikū. “Have a safe trip”, zo wensen zij ons expliciet vanaf de site toe. Klik op de Googlemap hiernaast voor een virtuele rondwandeling en zie de schrijnen te midden van enorme bossen.
Ise Jingu Gekū
279 Toyokawa-cho, Ise city, Mie Pref.
Ise Jingu Naikū
1 Ujitachi-cho, Ise city, Mie Pref.
Meer informatie over Ise en Shinto
Een promotionele video om mijn woorden om te zetten in beelden. Zie de schoonheid van de architectuur en het natuurlijk landschap, het respect voor kami en natuur. Met eenvoud en vanzelfsprekendheid.
- www.isejingu.or.jp/en is de officiële – en prachtige en informatieve – website van Ise Jingu;
- NHK, de Japanse publieke omroep, maakt onder de naam Begin Japanology al sinds 2008 een Engelstalige serie die thematisch facetten uit het leven van de Japanners en hun culturele gebruiken prachtig en helder in beeld brengt. Geniet van de afleveringen over Shinto en specifiek over Ise Jingu;
- Your Virtual Guide to the Shintō Shrine. Shinto priester Toya Manaubu doet in het Engels uit de doeken hoe een shinto-schrijn in elkaar steekt;
- Godsdiensten van Japan geeft helder en toegankelijk uitleg over het complexe spirituele landschap van Japan.
Ise and Japan Study Program
In februari en maart van 2017 volgde ik een drie weken durend studieprogramma aan de Kogakkan Universiteit in Ise, één van de twee Japanse universiteiten die gespecialiseerd is in shinto-studies (de andere is Kokugakuin Universiteit in Tokyo). De prachtige groene campus bevat onder andere een shinto museum. Het Japanstalige programma is uitdagend (qua moeilijksgraad en hoeveelheid), leerzaam en divers. De organisatie richt zich op internationale studenten en andere belangstellenden en wil voor meer kennis zorgen omtrent shinto, shinto-tradities en gebruiken en de historische stad Ise. Wie een impressie wil opdoen kan hier mijn reisverhaal nalezen. Naast noeste arbeid en intellectueel gezwoeg is er ook genoeg tijd ingepland voor Japanse vrijetijdsbesteding zoals karaoke of de izakaya.
Het Ise and Japan Study Program betreft een jaarlijks terugkerend studieprogramma. Alle onkosten worden vergoed en het is een ontzettend leerzame, unieke en waardevolle ervaring die ik iedereen met belangstelling voor het spirituele landschap van Japan warm kan aanbevelen. Interesse? Wees snel, de inschrijfperiode voor dit jaar eindigt al 30 november. Je vindt alle benodigde informatie en documenten op de officiële website.