Toen we een aantal jaar geleden het Japans webdesign onder de loep namen, stelden we vast dat het Japanse deel van het internet een geheel eigen look & feel heeft. Je zou het, vanuit Westers perspectief, bij tijd en wijle zelfs een beetje oubollig kunnen noemen. De afgelopen jaren is er echter een kentering waarneembaar. Ontwerper Daigo Daikoku speelt, met zijn strakke ontwerpen, daarbij ontegenzeggelijk een voortrekkersrol.
Vooropgesteld: ‘oubollig’ is natuurlijk een flauwe kwalificatie. Dat Japanse websites drukker ogen is namelijk niet heel vreemd, met een schrift dat twee alfabetten van elk 48 tekens en tot wel 11000 verschillende karakters kan bevatten. Tel daar de grote behoefte om zoveel mogelijk informatie over te brengen én de neiging om vooral mobiel te surfen bij op, en je komt al snel tot iets dat er anders uitziet dan in veel andere, Westerse landen: vol van (verschillende soorten) schrift, en met veel kleine (want onderweg snel in te laden) afbeeldingen.
Maar tijden veranderen – en hoe! Japan browst dan nog steeds grotendeels mobiel, maar smartphoneschermen zijn fors groter dan die van de karakteristieke clamshell-telefoons. Websites kennen niet meer een mobiele óf een desktop-versie, maar passen zich automatisch aan de grootte van het apparaat aan waarop ze worden bekeken. Bovendien hebben mobiele netwerken veel meer capaciteit dan voorheen. En vlak ook zeker niet de invloed van massatoerisme uit: een toegankelijke, informatieve website helpt wanneer je de aandacht van de door de gigantische hoeveelheid aan tempels en schrijnen in Kyoto overdonderde buitenlandse bezoeker wil vangen. Veel mooier dan de website van de Kiyomizu-dera wordt het niet snel.
Zo kan het ook: Daigo Daikoku
Een ontwerper die goed kijkt naar hoe in andere landen wordt omgegaan met webdesign en -visuals, maar daar zijn Japanse achtergrond niet bij verloochent, is Daigo Daikoku. In zijn rol als art director en grafisch ontwerper bij Nippon Design Center in Tokyo, en sinds 2018 ook voor zusteronderneming Daikoku Design Institute in Los Angeles, combineert hij letterlijk het beste van twee werelden.
Japan kent een lange visuele en functioneel informatieve traditie. Japan is bijvoorbeeld meester in het bedenken van functionele, herkenbare pictogrammen die, vanuit het eigen culturele perspectief, maar ook zonder die bagage, snel te herkennen zijn. Weinig landen zijn beter in versimpelen. Vorm volgt functie, en dit principe keert op veel plekken terug. Bijvoorbeeld In de Chinese karakters die gebruikt worden in het Japanse schrift: ontdaan van tierlantijnen, tot enkel de essentie is overgebleven. Barokke Chinese tempelarchitectuur die blijkbaar versoberd kan worden tot alleen de blankhouten constructie-elementen. En in de vorm van Marie Kondo – dé reddende engel van Japanners en niet-Japanners die willen ontspullen. Of in de vorm van Muji, het Japanse equivalent van de Hema, in winkelstraten in Japan en ver daarbuiten.
Japanse cultuur in 50 pictogrammen
Dat Daikoku die kunst verstaat, blijkt in elk geval uit zijn onlangs gelanceerde website met meer dan 250 pictogrammen die de Japanse cultuur uitbeelden. Elke tekening bestaat uit niet meer dan een paar lijnen, maar toch is bijna altijd in één oogopslag duidelijk wat wordt bedoeld. (Wie nog even de afbeelding boven dit artikel beschouwt, weet welk gebouw wordt verbeeld en welke stad daar bij hoort.)

Onderwerpen die wat meer specifieke culturele kennis vergen, zijn van een behulpzame animatie voorzien. Ook wordt bij elk pictogram een korte, informatieve beschrijving getoond. Alle pictogrammen zijn bovendien gratis te downloaden en vrij te gebruiken.

De gebruiksvriendelijkheid verdient een groot compliment: de hele site is in zowel het Japans als het Engels te bekijken, werkt goed op schermen van elke grootte, en – daar komt de Westerse invloed om de hoek kijken – durft erop te vertrouwen dat de gebruiker de site zelf wil ontdekken. Dat zit hier zeer snor: de iconen worden in één overzicht getoond, maar overweldigen niet. Daarmee past de site in de zeer Japanse traditie van buitenlandse zaken importeren, om deze vervolgens tot in de puntjes te verfijnen.
Visuals voor de strijd tegen COVID19
Breder begrip kweken van en voor de Japanse cultuur is al een enorm belangrijke taak, maar Daikoku en zijn mensen zetten zich ook in voor andere (momenteel nóg urgentere) doeleinden. Zo creëerde het team visuals die de strijd tegen COVID19 moeten ondersteunen. De boodschap komt in simpele animaties en in klare lijnen, en is klip en klaar: hoe beter we ons aan de noodzakelijke gedragsregels houden, hoe sneller we uit de pandemie zijn.

Het team legt de opdracht in de ‘over ons-sectie’ van de website goed uit: “We blinken uit in eenvoudige, duidelijke en gewaagde conceptideeën en ontwerpuitvoering. We focussen op kunst, lifestyle en technologie, en werken graag samen met sociaal bewuste mensen en bedrijven om nieuwe waarde voor te stellen en te creëren.” Missie, wat ons betreft, geslaagd.