Hentai, het verlangen naar het vreemde

Zoeken op de term hentai in Google levert een slordige 180 miljoen resultaten op; samurai en geisha moeten genoegen nemen met respectievelijk slechts 101 en 54 miljoen resultaten. Ondanks dat de term ‘hentai’ tegenwoordig vaak gebruikt wordt als parapluterm voor allerlei soorten getekende pornografie, blikt dit artikel terug op de geschiedenis en oorspronkelijke betekenis van het woord.

Het woord hentai heeft namelijk twee betekenissen. De eerste is ’transformatie’ of ‘gedaanteverwisseling’, de tweede is ‘seksueel verlangen’: in dat geval is het een afkorting van hentai seiyoku.

Tijdens de Meiji-periode werd de term hentai gebruikt om ongebruikelijke of abnormale fenomenen te beschrijven, zoals paranormale gaven. Toen in 1910 het tijdschrift Hentai Shinri (‘Abnormale Psychologie’) voor het eerst gepubliceerd werd, had hentai geen enkele relatie met seksuele activiteiten of verlangens. Dat gebeurde pas toen het samengevoegd werd met seiyoku, een term die oorspronkelijk afkomstig is uit de Duitse seksuologie en door auteur Mori Ōgai vertaald werd naar het Japans.

Door een vooraanstaand werk van Japanse seksuologen uit de Taishō-periode, dat zich richt op hentai seiyoku (‘seksueel verlangen naar het abnormale’, hierna: hentai), raakte de term in omloop bij Japanse academici, met als gevolg dat in de jaren twintig minstens tien journals gepubliceerd werden met betrekking tot hentai. Deze journals, vaak samengevat als ero-guro-nansensu (‘erotische, groteske onzin’), bevatten obscure verhalen rondom abnormaal seksueel verlangen. Een spraakmakend voorbeeld is shinjuu (‘liefdeszelfmoord’), waarin het plegen van zelfmoord werd beschouwd als een vorm van hentai.

Vanaf het moment dat hentai in populaire media verscheen, werd er een ware ‘hentai boom’ ontketend, wat aantoont dat hentai, ondanks het obscure karakter, wel geaccepteerd werd als een maatschappelijk fenomeen. Er kwam begin jaren ‘30 echter een einde aan de opleving van hentai, door de censuur van de militaristische regering en papierschaarste.

De eerste jaren na de oorlog hadden veel Japanners buiten hun eigen lichaam niets meer. Er lag een grote nadruk op seksualiteit in het naoorlogse Japan, zowel in de media als in de openbare ruimte (denk aan stripshows). Ook de invloed van de Verenigde Staten werd duidelijk merkbaar: hentai werd vaak afgekort opgeschreven met een ‘h’. Deze letter wordt in het Engels ongeveer uitgesproken als ‘eitsj’, wat, wanneer uitgesproken door Japanners, ‘ecchi‘ oplevert. Het wordt tegenwoordig ook nog regelmatig gebruikt om de liefdesdaad zelf te benoemen, zoals in ‘ecchi wo suru’ (‘de H bedrijven’).

Hentai-tijdschriften bleven echter gericht op alles dat afweek van de norm, zoals homoseksualiteit, sadomasochisme en fetisjen. Ook seppuku (in het Westen beter bekend als harakiri, rituele zelfmoord) door jonge mannen gehuld in een lendendoek werd beschouwd als een populaire fetisj. Naast illustraties en verhalen dienden deze tijdschriften ook als discussieplatform voor academici, medici, redacteuren en lezers. Ook stuurden sommigen een foto van zichzelf en hun favoriete fetisj in, om zo in te spelen op de fetisjen van andere lezers of om hen te informeren over nieuwe en andere fetisjen.

De focus op homoseksualiteit onder mannen, een toonaangevend thema in de jaren ’50, moest in het daaropvolgende decennium plaatsmaken voor andere vormen van hentai. Zo genoot het sadomasochisme plotselinge populariteit en werden ook resubosu (‘lesbiennes’) een centraal thema in hentai tijdschriften. Dit soort verhalen werd overigens nog altijd geproduceerd voor en door mannen.

Door de geschiedenis heen heeft hentai in Japan nooit dezelfde negatieve lading gehad als Westerse varianten erop, zoals ‘queer‘ of ‘pervert‘. Bovendien worden deze termen vaak rechtstreeks geassocieerd met mannelijke homoseksualiteit, terwijl hentai een voornamelijk heteroseksuele tint kent. Kanttekening daarbij is dat hentai – net als queer en pervert – dermate georiënteerd is op de man dat de lesbische vrouw zich alsnog buitengesloten voelt. Mede daardoor verschijnen er sinds 1995 ook erotische magazines voor en door homoseksuele vrouwen.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *