Als je als Nederlander door een buitenlander wordt gevraagd wat nou typisch Nederlands is, zou zomaar het woord ‘gezelligheid’ door je hoofd kunnen schieten. Althans, bij mijn mede-zuiderlingen (ik ben opgegroeid in Brabant). Dat barbecuen met de buren vind ik persoonlijk helemaal niet zo gezellig, maar goed, het is iets wat veel Nederlanders associëren met Nederland. Het feit dat het woord ‘gezellig’ eigenlijk niet te vertalen valt in het Engels – kan wel, maar ‘cozy‘ heeft niet dezelfde nuance – geeft velen van ons het idee dat gezelligheid iets typisch Nederlands is. Niets is natuurlijk minder waar.

Wat gezelligheid in feite is, is een comfortabel gevoel van warmte en van een vertrouwde mensen en dingen om je heen. De context is vaak je eigen huis, maar het kan ook heel gezellig zijn om met een groep vrienden op een terrasje te zitten. Wat we ons niet realiseren is dat hoewel gezelligheid niet direct te vertalen valt, het concept wereldwijd bestaat. Er wordt alleen in andere culturen een wat andere invulling aan gegeven.

Neem de Japanse cultuur bijvoorbeeld. Gezellig met vrienden op een terrasje: nope. Er zijn amper terrasjes in Japan. Er zijn wel beer gardens op de daken van de kantoorgebouwen in de centra van de steden. De (veelal jonge) Japanners slurpen daar ’s zomers onbeperkt bier. Letterlijk. Want je betaalt een vast bedrag voor onbeperkt eten en drinken, vaak voor een periode van drie uur. Maar die beer gardens zijn niet wat wij als Nederlanders meteen als gezellig zouden bestempelen; veel beton, plastic gras op de vloer, een uitzicht van daken met airconditioning units. Japanners vinden dit gezellig. En na een paar keer oefenen kom je al snel tot de conclusie dat ze een punt hebben.

Wij vinden het gezellig om wat meubilair en aankleding in ons huis te plaatsen. Te weinig en het is kaal. Te veel en het is rommelig. Ook dat is in Japan anders. Mijn schoonouders (ja, ik ben getrouwd met een Japanse) – en velen met hen – hebben hun hele huis vol staan met van alles. Vanuit Nederlandse perspectief is rommelig zachtjes uitgedrukt, maar voor de Japanners geeft het een gevoel van geborgenheid. Aan de andere kant zijn traditionele Japanse kamers – de kamers met tatamivloer die je bijveerbeeld vindt in ryokan (traditionele herbergen) – vaak heel simpel, zonder al te veel aankleding (zie foto bovenaan).

Japanners doen ook weinig aan sfeerverlichting om de gezelligheid te bevorderen. De meeste lampen in de meeste huizen zijn tl-lampen. Weliswaar niet in van die rechthoekige bakken- in Japan zijn de tl-buizen voor in huis in een cirkel gebogen. Er komt natuurlijk wel dat vrij witte licht vanaf. Met onze Philips Hue-lampen, waarbij je de kleur kunt aanpassen aan de sfeer, lijkt dat niet het meest gezellige licht. Het is echter alleen maar een kwestie van wennen.

Ik vind het altijd leuk om dit soort verschillen tussen Japan en Nederland op te merken. Aan de ene kant zijn er natuurlijk cultuurverschillen, maar aan de andere kant zijn die verschillen vaak alleen maar een andere invulling, een andere oplossing voor hetzelfde probleem. Om dat te zien zul je wel je eigen culturural baggage thuis moeten laten en niet meteen gaan roepen dat alles wat anders is dan waar jij aan gewend bent, minder is. Met 6 miljard mensen op deze aarde is het niet meer dan logisch dat elk probleem meerdere oplossingen heeft. Geniet van de verschillen!