Toen ik afgelopen zomer Japan bezocht, kon een bezoek aan een sentou (badhuis) niet ontbreken. Eenmaal naar binnen gegaan en uitgekleed, komen mijn reisgenoten en ik tot rust in de verscheidene baden. Al badderend valt mijn blik al gauw op een bordje aan de muur. In plaats van alleen de naam van het bad, zoals het geval is bij de bordjes van andere baden, staat bij deze veel meer tekst. Al snel herken ik de Japanse woorden voor waarschuwing en elektriciteit en besluit ik om misschien toch maar niet meteen dit bad in te springen.

Toch voel ik me enigszins aangetrokken tot het bad. Is het mijn aangeboren nieuwsgierigheid, of komt het door de aantrekkingskracht van de negatief geladen elektronen in het water? Het bad ziet er bijna hetzelfde uit als de andere, afgezien van één detail: aan weerszijden is aan de wanden een wit, plastic plankje bevestigd. Mijn nieuwsgierigheid wint het even later toch van mijn vrees. Wanneer ik het warme water in stap, voel ik in eerste instantie nog niks en pas wanneer ik me tussen de twee plankjes positioneer, voel ik inderdaad de aanwezigheid van elektriciteit. Het is een merkwaardige sensatie. Hoe het voelt, lijkt volledig af te hangen van hoe ik mijn lichaam positioneer ten opzichte van de witte plankjes. Het doet geen pijn, maar echt fijn voelt het ook niet en ik ga er dan ook al gauw weer uit. Een wat oudere man die even later hetzelfde bad betreedt, blijkt een groter fan van onder stroom staan: hij geniet er zichtbaar van, en blijft er minutenlang in zitten.

Mijn ervaring met het bad riep een hoop vragen bij me op, en ik besloot dan ook op onderzoek uit te gaan. Sinds wanneer bestaan deze baden, en belangrijker nog: waarom?

Sinds wanneer?

De eerste van mijn vragen is al snel beantwoord; de baden worden aangeduid met het Japanse woord denkiburo (‘elektrisch bad’). Deze denkiburo zijn zeker niet zeldzaam in hedendaags Japan. Hoewel het onduidelijk is wanneer ze precies voor het eerst opdoken, waren ze er in elk geval al in 1928. In dit jaar kwam er namelijk een thriller uit van Juza Unno, getiteld Denkiburo no kaishi jiken, over een mysterieus sterfgeval in een van deze baden. Extra zoekwerk leverde mij een artikel uit de Japan Times uit 1911 op, waarin een buitenlandse bezoeker vertelt hoe hij de elektrische baden geprobeerd had, maar tot de conclusie kwam dat hij het betreden ervan in het vervolg aan anderen over zou laten.

Meer dan honderd jaar later zijn er tal van dergelijke denkiburo-ervaringen van buitenlanders online te vinden. De meest positieve beschrijvingen komen over het algemeen neer op dat het in elk geval geen pijn doet. Maar de consensus onder toeristen en expats lijkt te zijn dat een gewoon bad, dat niet onder stroom staat, toch net even iets fijner is. Hierin zijn zij niet alleen: Japanse jongeren schijnen, net als buitenlanders, liever niet het onder stroom staande water te willen betreden. Er gaan zelfs geruchten dat de elektriciteit zaadcellen doodt en daarmee een averechts effect heeft op de vruchtbaarheid van mannen. Hoewel dit niet bewezen is, lijkt het voor deze leeftijdscategorie reden genoeg om de denkiburo met rust te laten. De enigen die er kennelijk wel wat in zien om via het water elektriciteit door hun lichaam te laten gaan, zijn oudere Japanners.

En vooral: waarom?

Een belangrijke reden voor het bestaan van denkiburo is het beoogde medische effect: de elektriciteit die door het lichaam gaat, zou een positief effect hebben op spieren en zou verlichting brengen voor mensen die last hebben van spierpijn, rugklachten en/of stijve schouders. Deze bewering is echter evenmin met wetenschappelijk bewijs onderbouwd. Een andere (en vermoedelijk belangrijkste) reden voor het bestaan van deze schokkende badhuisattractie is dan ook dat badhuisbezoekers het gewoon fijn vinden. Voor veel mensen is de aanwezigheid van deze elektrische baden een grote reden om naar het badhuis te gaan, want gewoon in bad kunnen de meesten thuis ook wel. Zelf kan ik me moeilijk voorstellen waarom deze mensen geld willen betalen voor de naar mijn idee én ervaring totaal niet rustgevende ervaring van het onder stroom staan.

Misschien dat ik hier net als de Japanse ouderen anders over denk tegen de tijd dat ik wat meer levenservaring heb opgedaan, maar tot die tijd denk ik dat ik me bij de Japanse jeugd aansluit en me zal blijven afvragen waarom iemand zich vrijwillig aan de grillen van een denkiburo onderwerpt.

Dit artikel verscheen eerder ook in de TaTanukiKi-journal.
LVSJK Tanuki : Vereniging van studenten Japanse taal en cultuur aan de Universiteit Leiden