Death Note is één van de meest alom geprezen animeseries. Death Note is ook bij het algemene publiek op zijn minst vaag bekend, en een tijdloze klassieker. Monologen van tien minuten waren nog nooit zo bloedstollend geweest als in deze animeserie, dynamisch tot leven gebracht door stemacteurs en begeleid door een soundtrack met gregoriaans gezang. Een unieke, genre-overstijgende serie, en tegelijkertijd een typische klassieke anime. De lat lag dus hoog voor de Netflix-adaptatie eerder dit jaar. Hoe verhouden de twee versies zich tot elkaar?
Voor wie het verhaal niet kent: een geniale tiener komt in het bezit van een Death Note, en kan hiermee mensen laten sterven door simpelweg hun naam in het boek te schrijven. Deze kracht wil hij gebruiken om de wereld te zuiveren van criminaliteit, maar uit de handen van de autoriteiten blijven wordt al snel ingewikkeld.
Netflix bracht baby Death Note eind augustus ter wereld. De dokters bekeken het kind met enige interesse, waarna men collectief besloot het voor de deur van het weeshuis te leggen. “An insult.” “A disservice to the original.” “Nothing like the real Death Note.” Deze klaagzang steeg massaal op uit de kelen van verontwaardigde fans. Niet te geloven dat men hen zo’n troep durfde voor te schotelen! Ik moet zeggen dat deze reactie me enigszins verbaasde. Ik vond de film beslist niet goed, maar een totale mislukking was het ook niet. Er is een groot verschil tussen een zes en een één.
De adaptatie…
Death Note is een adaptatie, en die brengen altijd verandering aan het origineel aan. Soms zijn dit kleine tweaks om de overgang van het ene format naar het andere te versoepelen, soms betekent het zeer los inspiratie uit het origineel halen en dit gebruiken voor een compleet nieuw eigen werk.
In het geval van Death Note is de meest in het oog springende verandering de setting van een Japanse setting naar hedendaags Amerika. Dit is vrij opzichtig gedaan: de hoofdpersoon van het verhaal is een hedendaagse Amerikaanse knul geworden: Light Yagami heet Light Turner. Zijn vriendinnetje is een cheerleader, zijn vader is de all-american politiechef. Het eerste slachtoffer is een stereotype bully en de climax van de film vindt plaats op prom night. Light is een niet bijzonder slimme jongen met een puberale kijk op het leven en koestert een millennial-achtig wantrouwen tegenover de politiek, samenleving en politie.
Light Turner draagt ook een persoonlijk trauma met zich mee: zijn moeder is vermoord, en de dader is er dankzij een gehaaide advocaat mee weggekomen. Deze twee dingen drijven hem ertoe de Death Note te gebruiken. Vervolgens zijn de Death God Ryuk en zijn psychopatische vriendinnetje Mia degenen die hem haast tegen zijn wil aanzetten tot moorden. Hij is een naïeveling die de Death Note gebruikt met een erg simpel idee van goed en kwaad, en de ware implicaties van zijn handelingen niet snapt.
…en het origineel
Light Yagami uit het origineel daarentegen was een verveeld meesterbrein, wachtend op uitdaging. De Death Note gaf hem de kans zijn brein aan het werk te zetten. Hij had een enorm superioriteitscomplex en een honger naar macht en erkenning. Light Yagami had ook een simpel idee van goed en kwaad, maar dat was niet meer dan een schijnvertoning: hij greep het aan als moreel excuus om mensen aan zich te onderwerpen, om met levens te spelen. Hij schreef zichzelf goddelijke eigenschappen toe: het moest wel voorbestemd zijn dat hij de Death Note in handen zou krijgen, wie anders zou de kracht hebben hem op de juiste manier te gebruiken? Hij ontpopt zich bij de eerste de beste kans tot kwade genius.
In het kort: Yagami dacht altijd twee stappen vooruit, Turner is impulsief. Yagami is berekenend, Turner is driftig. Yagami weet precies waar hij mee bezig is, Turner heeft geen idee waar hij aan begint.
Het karakter van Light is het fundament van de anime. Een even geniale detective, L, komt Light op de hielen, en het kat-en-muisspel tussen de twee is de grote charme van de show. Het intellect en de mind games. Alles past precies in elkaar, en het kleinste foutje kan je fataal worden. In de film zie je hier niets van terug. Light blundert wat af, en detective L zo mogelijk nog meer. De slip-ups komen als notitieboekjes uit de lucht vallen. Hun kat-en-muisspel is een zooitje. De film is meer een coming-of-age story, een verhaal over goede intenties en menselijke fouten. In de context van honderden moorden slaat dit echter als een tang op een varken. Het resultaat is een onsamenhangend geheel, een moordmysterie dat een high school flick wil zijn. Er is geen balans, geen kracht die het plot voortstuwt. Het verhaal is warrig en weinig diepgaand, de personages worden niet goed neergezet, er worden steeds nieuwe factoren geïntroduceerd. De anime is messcherp. De film is als brood met een lepel snijden.
Het hart op de juiste plaats
Toch waardeer ik de film wel voor wat hij probeerde te doen. Er zat zeker een aantal interessante elementen in, een paar goede scènes, een stel grappige details. Light’s vader werkte als personage goed in deze Amerikaanse setting, en Ryuk werd geweldig neergezet door Willem Dafoe. Het camerawerk was mooi om naar te kijken en de sterfgevallen werden interessant in beeld gebracht. Hoewel de film als geheel een beetje tegenviel, hadden de makers het hart duidelijk wel op de juiste plaats. Daarom vind ik de woede en de verwijten aan het adres van de filmmakers ook onzin, want het is niet alsof die uit kwade opzet Death Note wilden verprutsen. Ze kozen met de beste bedoelingen voor een andere insteek dan fans gewend zijn. Is dat zo’n misdaad?
Toch blijft voor mij persoonlijk de anime favoriet. Wie Death Note in volle glorie wil genieten, raad ik aan eerst de anime te kijken. Maar gun de Netflix-adaptatie ook zeker een kans!
LVSJK Tanuki : Vereniging van studenten Japanse taal en cultuur aan de Universiteit Leiden