Vandaag precies drie jaar geleden om 2:46 uur ’s middags  trof een aardbeving met een kracht van 9.0 op de schaal van Richter de oostkust van Japan. De tsunami die volgde op de aardbeving overspoelde de kust van Japan en veroorzaakte de ergste verwoesting sinds de Tweede Wereldoorlog. De golven gingen over ruim 400 vierkante kilometer land en miljoenen huishoudens zaten zonder stroom en water. Deze tsunami bracht niet alleen enorme schade toe, maar veroorzaakte ook de ramp met de kerncentrale bij Fukushima. Grote hoeveelheden radioactief materiaal kwamen vrij en het scheelde weinig of de centrale was ontploft. Hoewel het directe gevaar drie jaar na dato is geweken, is de Tohoku-regio nog lang niet hersteld van de ramp. In deze blog schets ik de huidige situatie.

Om de ramp te gedenken, kwamen in een park van Tokyo keizer Akihito, premier Abe en vele inwoners van Tokyo in grote getale bijeen. Ze hielden er een minuut stilte voor alle mensen die door de ramp het leven lieten. De keizer zelf hield een toespraak en herinnerde de aanwezigen aan het feit dat veel mensen in de Tohoku nog steeds geen dak boven hun hoofd hebben. Maar liefst 267.000 Japanners leven nog in schuilplaatsen, waarvan 134.000 zielen uit de door radioactieve straling vervuilde zone rond Fukushima afkomstig zijn. Het is vanzelfsprekend een grote klus om op andere plaatsen onderdak voor hen te vinden, maar ook de wederopbouw van verwoeste dorpen en steden loopt ernstige vertraging op. In het dorpje Tanohata bijvoorbeeld, is minder dan een tiende van de huizen pas herbouwd. Ook is pas een kwart van de geplande projecten gestart.

Een reden voor de trage opbouw van de Tohoku is de haperende bouwsector van Japan. Daar komt nog eens bij dat veel materialen, machines en mankracht benodigd zijn in Tokio, waar in 2020 de Olympische Spelen worden georganiseerd. Shio Hironai (53), een inwoner van Tanohata, vertelt dat het ’s winters erg koud is in de opvanghut waar hij al drie jaar woont. Het dak begint langzaam maar zeker in te zakken, dus het is zaak dat er echt woningen gebouwd gaan worden. Het ziet er echter niet naar uit dat er snel verandering in de situatie gaat komen, omdat er nog een andere belemmerende factor is. Veel geld en mankracht van de centrale overheid gaat uit naar het bouwen van zeeweringen, die ervoor moeten zorgen dat de tsunami niet nogmaals de veelal aan de kust gelegen dorpen en steden van de Tohoku overspoelt.

Hoewel de centrale overheid en de bouwsector de Tohoku grotendeels lijken te negeren, ontstaat het ene na het andere vrijwilligersinitiatief. Zo is er het Namida Project, dat letterlijk “traan-project” betekent. Het doel van de internationale initiatiefnemers is om de tranen van verdriet die door de kinderen in de Tohoku zijn gelaten om te zetten in tranen van vreugde. Het hoofddoel is om de kinderen die getroffen zijn door de ramp een dak boven hun hoofd te geven. Veilige speelplaatsen voor de kinderen, studieplekken en materialen, en eten en drinken verschaffen zijn het belangrijkste. Het Namida Project en soortgelijke (online) initiatieven wachten niet op de trage overheid, maar bieden zelf de hulp aan die de mensen in de Tohoku zo hard nodig hebben. En niet alleen vrijwilligersprojecten, maar ook grote bedrijven als Yahoo Japan dragen hun steentje bij aan de wederopbouw van de Tohoku. Voor iedere keer dat gebruikers zochten op “3.11”, de datum van de aardbeving, doneerde Yahoo tien yen aan de vrijwilligersorganisaties in de Tohoku. Kortom, neem een kijkje op het internet bij de vele organisaties die de Tohoku proberen op te bouwen!