De Legenden van Zelda

The Legend of Zelda is één van de bekendste videogameseries in de wereld. Deze vertelt het verhaal van verschillende reïncarnaties van de hoofdpersoon Link, die meestal wordt gekenmerkt door zijn iconische groene outfit. De werelden zijn groots en magisch, en elke game zit boordevol mythes en legendes. Maar deze mythes komen niet zomaar uit de lucht vallen, en er zijn duidelijke lijnen te trekken naar niet alleen Japanse mythen, maar ook naar mythes met een Keltische oorsprong.

De mythes die hieronder beschreven staan bespreken vaak maar één herkomst, maar er is natuurlijk ook veel overlap tussen de mythologie van volken die voor een lange tijd langs elkaar leefden en zijn er thema’s die over de hele wereld gebruikt worden. Het meeste is daarom ook pure speculatie.

Een Keltisch begin

Hoewel de inspiratie van de maker van Zelda, Shigeru Miyamoto, ligt bij zijn kindertijd middenin de Japanse natuur, zijn de mythische beginselen van Zelda terug te herleiden naar Europese mythologie. In vrijwel elk Zelda-spel kan Link alleen maar de duivelse Ganondorf en het kwaad verslaan met het unieke Meesterzwaard. Dit zwaard zit vast in een steen en kan er slechts uitgetrokken worden door iemand die het zwaard zelf waardig vindt. Soms kan Link het zwaard er zelfs niet meteen uittrekken, maar moet hij eerst groeien als persoon en krijger voordat het zwaard hem goedkeurt. Dit klinkt wellicht bekend: hoewel de originele Keltische mythe een onderscheidt maakt tussen Clarent, het zwaard uit de steen, en Excalibur, het zwaard dat Arthur krijgt van de Vrouwe van het Meer, lijkt het Meesterzwaard erg op de latere Christelijke mythen waarin deze zwaarden soms samen worden genomen. De Franse lokalisatie van Zelda-spellen The Wind Waker en A Link to the Past noemen het meesterzwaard zelfs ‘Éxcalibur’.

Het Meesterzwaard haalt niet alleen inspiratie uit de Arthuriaanse mythologie, maar ook uit andere Keltische mythes. Een veelvoorkomende mythe is die van Claíomh Solais, het Zwaard der Licht, dat zelfs goden kan verslaan. In The Legend of Zelda kan ook vaak alleen het Meesterzwaard het grote kwaad verslaan. De held in Keltische mythen krijgt dit zwaard na een lange queeste, waarin soms drie taken overwonnen moet worden. Voor iedereen die ooit een Zelda-spel gespeeld heeft is dat een bekend thema, want wat er ook gedaan moet worden, het moet meestal in drievoud.

Zelda

Maar dit is niet de enige invloed die Keltische mythos heeft op The Legend of Zelda. Er bestaan verschillende volkeren in Hyrule, het koninkrijk waar de meeste spellen zich afspelen. Hylians zijn daar de baas, en worden afgebeeld als een westers volk uit de middeleeuwse feodale periode. De koning van Hyrule woont in een grijs stenen kasteel met hoge torens en kijkt uit over zijn koninkrijk. Er is echter één interessante afwijking van de natuurlijke biologie van de mens, en dat zijn elfenoren. Elke Hylian wordt namelijk gekenmerkt door puntige oren waarmee wij bekend zijn uit onder andere de film-adaptaties van Tolkien’s The Lord of the Rings. Dit vindt zijn oorsprong in verschillende afbeeldingen van mythologische wezens in West-Europese mythologie. Daarmee wordt er een link getrokken tussen de Hylians en de elfen. En welk mythisch volk heeft het zwaard Clarent gesmeed in Arthuriaanse mythologie? Ook de elfen.

Er zijn verschillende elf-achtige wezens in de verschillende spellen, van de kleine goedwillende Picori uit Minish Cap of de ondeugende Skull Kids uit onder andere Ocarina of Time en Twilight Princess. Voor wie meer wil lezen kan ik het boek Irish Fairy & Folk Tales aanraden van de dichter W.B. Yeats.

Zelda komt thuis

Een ander belangrijk aspect is de verschuiving van Keltische/ Europese mythen naar Japanse thema’s. Het belangrijkste object in the Legend of Zelda is bijvoorbeeld de Triforce, ‘Driekracht’, wat terug is te leiden naar de mitsuuroko. Dit was het wapen van de Hōjō-clan uit de Kamakura-periode (1185-1333). Maar in de laatste paar spellen, en dan voornamelijk het laatste spel Breath of the Wild, wordt Japanese cultuur en mythologie op een veel duidelijkere manier afgebeeld. Dit is deels toe te wijzen aan de groei in populariteit van Japanse cultuur in het afgelopen decennia.

Neem bijvoorbeeld draken. Westerse draken zijn vaak agressieve beesten die niks anders dan vuur en vernieling met zich meebrengen. Ze zijn moordlustig, arrogant en staan in sommige mythes bekend om het stelen van goud en schapen. Daarentegen lijken oosterse draken hun oorsprong te hebben in Chinese mythologie, en worden geëerd als goden. Ze brengen namelijk regen en vruchtbaarheid met zich mee. Dit staat een stuk dichter bij de manier waarop ze worden afgebeeld in de latere Zelda-spellen.

De drie draken in Skyward Sword zijn wijze wezens gekleed in kimono. Ze heersen over hun domeinen op een vredige manier. Ook in Breath of the Wild staan de draken dicht bij de originele Chinese draak. Wanneer je in het spel een draak door de lucht ziet vliegen verandert de muziek naar magische en goddelijke muziek die je bijna in een trance brengt, en schijnt het licht prachtig uit de lucht. De draken zijn zo groot dat ze bijna niet op het scherm passen. Je kan niet met ze praten, je kan er niet op rijden, en het enige wat je kan doen, los van genieten van de atmosfeer, is ze raken met een pijl waarna er een hoorn of schub naar beneden valt. Het is een magische ervaring en zet de draken neer als mythische goden.

Zelda

Ook Boeddhisme wordt steeds belangrijker. Wie op bepaalde avonden de Satori-berg bezoekt in Breath of the Wild kan de mythische Heer der Wildernis tegenkomen. Satori kan gelezen worden als 覚, maar ook als 悟り. De eerste lezing komt van een yōkai die in de bergen woont en de gedachte van mensen kan lezen, terwijl de tweede lezing een Boeddhistisch proces beschrijft waarbij iemand zijn eigen ware aard ziet. Dat is één van de stappen naar het Boeddha-schap.

Daarnaast zijn er ook de honderden monniken waaraan Link in Breath of the Wild moet bewijzen dat hij de wereld kan redden. Deze monniken zitten al honderd jaar op een altaar te mediteren, en lijken geïnspireerd te zijn door het Japans-Boeddhistische proces Sokushinbutsu. Dit is een proces waarbij monniken over een lange tijd met behulp van een speciaal dieet en meditatie hun lichaam in een soort natuurlijke mummie veranderden. 

Hier is nog vol meer over te vertellen, zoals hoe de schattige korok beestjes hun naam krijgen van de uit Ainu-volksverhalen afkomstige Korpokkur, en hoe de architectuur van de oude beschaving in Breath of the Wild gebaseerd is op potten en kunst uit de Jōmon-periode. Dit laatste hint erop dat de verschuiving richting meer Japanese invloeden alleen maar doorgaat: het aankomende Zelda-spel Tears of the Kingdom lijkt zich nog meer bezig te gaan houden met de beschaving die verantwoordelijk is voor deze bouwwerken. Maar daarover een volgende keer meer!

tanuki-logo-48Dit artikel verscheen eerder ook in de TaTanukiKi-journal.
LVSJ Tanuki : Vereniging van studenten Japanse taal en cultuur aan de Universiteit Leiden

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *