De oude man in mij gaat er nog altijd van uit dat vroeger alles beter was. Daarom wil ik het dit keer hebben over een klassieker uit de Japanse popgeschiedenis. Fysiek of mentaal oudere lezers zullen het liedje wellicht kennen: Sukiyaki van Kyū Sakamoto. Sakamoto behaalde met dit nummer wereldwijd succes en bereikte in 1963 zelfs nummer één van de Amerikaanse hitlijst, iets wat tot op de dag van vandaag geen enkele Japanner hem heeft nagedaan.
Het interessante aan Sukiyaki is daarnaast dat het volledig in het Japans gezongen werd. In Japan kwam het nummer al in 1961 onder de titel Ue o muite arukou, wat zich vrij laat vertalen als ‘ik zal omhoog kijken terwijl ik loop’. Deze titel werd echter te ingewikkeld geacht voor het Amerikaanse publiek en dus kwam men tot de titel Sukiyaki, ook wel een Japans eenpansgerecht. Dat de titel niks met de inhoud van het nummer te maken had zou uiteraard toch niemand door krijgen. Het ietwat vrolijk klinkende lied zal dan ook voor veel westerlingen niet meer geweest zijn dan dat: een leuk deuntje over Japans eten dat niemand verstond; een soort Ketchup song van de jaren ’60, maar dan wél met smaak uitgevoerd.
In Japan werd het buitenlandse succes van Sakamoto echter op een heel andere manier ervaren. Het verhaal gaat dat het lied geschreven werd nadat schrijver Ei Rokusuke teleurgesteld terug kwam van een protest tégen een verdrag van samenwerking tussen Japan en de VS. De tekst is dan ook alles behalve vrolijk en verhaalt over een man die omhoog kijkt opdat zijn tranen niet zullen vallen. Desalniettemin stonden Japanse media bol van verhalen die het succes beschreven als teken van toelating tot de Westerse wereld na een lange periode van wantrouwen jegens Japan na de Tweede Wereldoorlog. De waardering voor Sakamoto in Japan was en is mede daardoor niet slechts iets tijdelijks. In 1999 werd zelfs nog een postzegel uitgebracht ter ere van de zanger. Ter vergelijking: toen Sakamoto in 1963 te Los Angeles graag zijn idool Elvis Presley wilde ontmoeten werd hem verteld dat de beste man het te druk had met het vastleggen van zijn uitmuntende acteerwerk.
Sakamoto’s carrière in Amerika verliep overigens verder volgens het bekende eendagsvliegpatroon. Hij verscheen nog één keer in de hitlijsten om vervolgens van het toneel te verdwijnen. Toch is het interessant dat er achter een schijnbaar onbeduidend lied zo’n verhaal schuil kan gaan, ook al zou dat het Amerikaanse publiek destijds volkomen ontgaan zijn.
3 juli 2013
Interessant! Dit is dan weer de enige Japanse artiest wiens muziek ik uitgeplozen heb. Eind jaren ’50 doet ie vooral Elvis Presley na – soms in slecht Engels maar ook vertaald in het Japans – maar vanaf begin jaren ’60 (de Sukiyaki-tijd) zingt Sakamoto heel aardige liedjes die het in Japan best goed hebben gedaan. Hij bracht zelfs nog een plaat uit met oorlogsliederen uit de Meiji-periode over 10,000 vijanden en het samenwerken aan de opbouw van een moderne staat. Allemaal op Internet te vinden. Ik denk dat men Sakamoto vooral ook in ere houdt omdat hij zo triest is gestorven – in een vliegtuigongeluk in 1985, waarin hij volgens mij zelfs nog de tijd heeft gevonden een briefje aan zijn vrouw te schrijven. Denk ik steeds aan als ik moet vliegen en de motor weer eens ‘verkeerd’ ronkt.
Ah het verhaal van z’n dood heb ik vreemd genoeg over het hoofd gezien…’mooie’ toevoeging aan het verhaal, bedankt! Is de plaat met Meiji-liedjes nog ergens terug te vinden overigens?
Mail me maar.
Hartstikke interessant!
Beste Fiona, weer bedankt voor je reactie! Fijn om te zien dat we zulke trouwe lezers hebben!
Prachtig dit nummer heeft iets wat ik niet kan verklaren
En wederom in de top2000, dit jaar op nummer 1680.
het lied heeft inderdaad een onverklaarbare magie, ik ken het al zolang ik me kan heugen en ben nu 60. Het blijft prachtig, noem het een “guilty pleasure”prima !
Ik heb het elke keer een mooie plaat gevonden sinds ik het de eerste keer hoorde.
Zocht het elk jaar op in de top 2000.
Helaas vind ik het dit jaar niet ertussen staan.
Jammer
Ik beluister het regelmatig en raak dan steeds weer geëmotioneerd.
Genoemd en ten gehore gebracht in Tokidoki, het Japan programma van Paulien Cornelisse (seizoen 2 afl 1), is dit nummer bij mij (weer) op de radar verschenen. Heerlijke herinneringen aan het mooie land en een bijzonder verhaal met de inhoud van het lied en de geschiedenis van de zanger.
Mijn vader nam een plaat van hem mee 1964. De titel weet ik niet meer, de Sukiyaki-song stond erop maar er waren zeker nog meer mooie liedjes. De hoes was overwegend rood en de lp zelf rood gedrukt. Ik kan hem nergens vinden. Wie weet welke ik bedoel?
Bij voorbaat dank!