MINI-computers in het onderwijs

Wikipedia zegt over het Japanse onderwijs: “Het Japanse onderwijsstelsel, opgezet na de Tweede Wereldoorlog, is een van de efficiëntste ter wereld. Negen jaar scholing is verplicht, hoewel de grote meerderheid van burgers een veel langere schoolperiode doorloopt.” Japan bereidt haar kinderen voor op een leven in een maatschappij die zich bedient van een zeer complex schriftsysteem bestaande uit drie verschillende schriftsystemen, Kanji, Hiragana en Katakana. Daarnaast moeten ook de Romaji, de letters van het westers alfabet geleerd worden. Wie mee wil komen later dient in elk geval op de basisschool minimaal 1000 verschillende kanji of karakters uit elkaar te kunnen houden en toe te kunnen passen. Deze zijn noodzakelijk omdat anders het verschil tussen woorden met dezelfde uitspraak, maar met verschillende karakters, niet kan worden gemaakt. Tegenwoordig helpen mini-computers juf en kinderen een nuttig handje mee. Lees verder

Rust, Regelmaat en Reinheid: de drie R’s

Tot ver in de jaren zestig van de vorige eeuw werden de drie R’s liefkozend gebruikt om kernwaarden voor opvoeding en onderwijs te promoten bij jonge ouders en toekomende leraren. Rust, regelmaat en reinheid vormden immers de basis voor een veilige school en vertrouwde thuissituatie. In Nederland zijn we ze vergeten, maar in Japan worden ze nog steeds als van groot belang ervaren, door opvoeders én door kinderen. Lees verder

Kinderen maken muziek?

Minister Bussemaker heeft onlangs een vurige wens prijsgegeven: Laat kinderen (weer) muziek maken als voertuig voor het genieten van cultuur en aanboren van creativiteit. Dat nu is – zeker naast de vloed aan regelingen en verordeningen rond cognitie, taal, rekenen en beta-onderwijs – een mooi plan. Misschien het begin van een interne cultuuromslag op het Ministerie. Is het plan echter ook te verwezenlijken en hoe doen ze dat bijvoorbeeld in Japan? Lees verder

De beste peuterspeelzaal ter wereld

De beste peuterspeelzaal ter wereld.. staat in Japan. Onlangs werd via TED-talks een inspirerende presentatie gepubliceerd die verhaalt over een onderwijsexperiment in Japan dat in 2007 gestart werd en nu wereldkundig wordt gemaakt. Architect Takaharu Tezuka vertelt bevlogen over een school waar bomen door het dak groeien, Sinterklaas wérkelijk door het dak komt, kinderen dagelijks spelenderwijs minimaal 4 kilometer afleggen, en vooral over een school waar kinderen nog kinderen mogen zijn. Lees verder

Origami: het vouwen van aandacht, discipline en concentratie

Leren doe je in een vertrouwde en veilige omgeving. De school draagt daar zorg voor, brengt discipline bij en traint spelenderwijs concentratie. Veiligheid, discipline en concentratie vormen een basis van waaruit creativiteit en talentontwikkeling gestalte kunnen krijgen en vaardigheden en competenties ontwikkeld kunnen worden. Zo is dat in Nederland, zo is dat in Japan. Jonge kinderen maken in beide landen kennis met vouwblaadjes, of origami zoals de kunst van het vouwen in Japan genoemd wordt. Lees verder

Confucianistische moraal versus Westers pragmatisme

In zijn blogs over de Kyotoschool (deel 1 en deel 2) schreef Guan van Zoggel al over de Westerse ideeën die na de Meiji-restauratie (1868, openstelling van Japan voor het Westen) hun intrede deden. Het tot voor kort feodale Japan verwonderde zich over de enorme technologische, economische en politieke macht van de Westerse mogendheden. Een delegatie van Japanse notabelen onder leiding van prins Iwakura Tonomi werd naar Westerse landen als Frankrijk, Groot-Brittannië en Duitsland gestuurd om niet alleen kennis te nemen van Westerse technologie en economie, maar ook van Westerse opvattingen over onderwijs en het inrichten van de maatschappij. Waar het feodale Japan werd gekenmerkt door een min of meer vaste maatschappelijke orde, was de Westerse indeling van de maatschappij pragmatischer gebleken en had deze tot de voornoemde dominantie op technologisch, economisch en politiek gebied geleid. In deze blog wil ik beknopt ingaan op de min of meer vaste orde in de Japanse maatschappij van vóór de Meiji-restauratie en de bevindingen van de Iwakura-missie die deze orde in twijfel trokken. Lees verder

Senpai en kohai: maatjesleren in Japan

Het Japanse onderwijs omvat wel meer dan alleen de levenslessen van Kanamori of de blijkbaar onder druk van meedogenloze studielast verklaarbare hoge zelfmoordcijfers onder jongeren. Deze opvallende uitersten halen de pers in Nederland. Alles wat ertussenin zit blijft voor het grote publiek verborgen, terwijl in Japan met haar met Nederland vergelijkbare welvaart, economische en maatschappelijke doelen zoveel meer te leren valt. Vandaag tijd om eens een blik te gunnen op het diep in de samenleving gewortelde “maatjesleren”: het systeem van senpai en kohai. Lees verder

Bukatsu: niet zomaar buitenschoolse activiteiten

Een belangrijke bouwsteen van het Japanse onderwijssysteem is de obligatie om deel uit te maken van zogeheten bukatsu (‘clubactiviteiten’). Menigeen die een paar Japanse animatieseries heeft gezien, is hier ongetwijfeld een keer mee in aanraking gekomen. Deze bukatsu worden over het algemeen aangeduid als extra-curriculair, wat zoveel betekent dat de activiteiten buiten school om plaatsvinden, maar hier komt meer bij kijken dan de gemiddelde niet-Japanner in eerste instantie denkt. Lees verder

Je kunt pas goed zijn voor jezelf als je eerst goed bent voor anderen!

Vraag een willekeurige Nederlander waar hij/zij aan denkt bij het horen van het begrip Japan en het antwoord is sushi. Of geisha, samurai, Mitsubishi of Sony. Tsunami of Fukushima. Dat kan ook. Stel echter een Nederlandse leerkracht dezelfde vraag en het antwoord is steevast Kanamori. De Levenslessen van Kanamori maken al enige jaren furore in het Nederlandse onderwijs. Toshiro Kanamori (65 jaar en ruim dertig jaar leerkracht) maakt verbinding, brengt basisschoolleerlingen verantwoordelijkheid bij en weet een sfeer te creëren waar ieder kind tot zijn recht komt. Een omgeving waarin kinderen niet (meer) pesten en voor elkaar opkomen. Lees verder