Taal

Meer dan 99 procent van de bevolking spreekt Japans als hun eerste taal. Japans is een taal met een systeem van eerbetoon dat de hiërarchische aard van de Japanse samenleving weerspiegelt, met werkwoordsvormen en een specifiek vocabulaire dat de relatieve status van spreker en luisteraar aangeeft. Het gecompliceerde Japanse schrift gebruikt kanji (van oorsprong Chinese karakters) om begrippen aan te duiden en twee sets lettergreep-kana (hiragana en katakana), evenals het Latijnse alfabet (Romaji) en Arabische cijfers.

Geplaatst op door

Vocaloid: de stem van de toekomst

Beantwoorden

Het is in zekere zin paradoxaal dat, in een tijd waarin we steeds beter zijn geworden in het namaken van de menselijke stem, de muziek die gebruikmaakt van de nogal robotisch klinkende stemmen van Vocaloid juist zo’n wereldwijd fenomeen is. Waar deze muziek eerst nog primair populair was in Japan, en dan ook vooral op het internet, is deze inmiddels een wereldwijd fenomeen. Hoe is de ontwikkeling van kunstmatige menselijke stemmen gegaan, en hoe werkt Vocaloid precies? Daar ga ik je in beknopte vorm antwoord op proberen te geven. Lees verder →

Geplaatst op door

Van kwast naar kleurenscherm: hoe Japanse tekst op de computer verscheen

Beantwoorden

Inmiddels zijn we zo gewend aan Japanse karakters op onze schermen, dat we er nauwelijks meer over nadenken hoe het kan dat computers hiertoe in staat zijn. Hoewel dit tegenwoordig zeker relatief eenvoudig is, was dit in het verleden zeker niet zo en is hier veel werk aan vooraf gegaan. Naast dat er afspraken moesten worden gemaakt over hoe ondersteuning van het schrift daadwerkelijk geïmplementeerd moest worden, en ervoor gezorgd moest worden dat computer- en software-ontwikkelaars zich hieraan hielden, waren er bij oudere computers ook veel technische limitaties die dit proces in de weg zaten. Daarom neem ik, een deeltijd hobby-computerarcheoloog, je mee op een tijdreis die de eeuwenoude kanji hebben afgelegd om op jouw schermpje te verschijnen. Lees verder →

Geplaatst op door

Elbrich Fennema geeft haar eigen woorden aan Murakami

1

Japanoloog Elbrich Fennema woonde van 1984 tot 1993 in Tokyo. Zij werkte als correspondent voor onder meer NOS, BRT en NRC Handelsblad, publiceerde in Japanse media en was commentator bij Japanse tv-programma’s. Elbrich Fennema wéét hoe Japan werkt en publiceerde bij terugkomst het boek hoe Japan werkt over wat wij hier kunnen leren van de Japanse maatschappij, de journalistiek, de politiek, en de werkethiek. Elbrich is bovendien vertaler van het werk van Haruki Murakami en geeft hem een vanzelfsprekende Nederlandse stem. Lees verder →

Geplaatst op door

Luk van Haute, vertaler en aardbewoner

Beantwoorden

Afgelopen september verscheen de Nederlandse vertaling van Aardbewoners, van Sayaka Murata. De roman handelt over de jeugd en het volwassen leven van hoofdpersoon Natsuki, die grote moeite heeft om zich aan te passen aan de verwachtingen van de volwassenen boven haar. En, als ze eenmaal volwassen is, te ontsnappen aan diep in de Japanse maatschappij verankerde wetmatigheden van trouwen en kinderen krijgen. Een intrigerende en interessante Japanse roman die voor ons ontsloten werd door vertaler Luk van Haute. Katern: Japan had de eer om met Luk te spreken over de strategie die hij hanteerde voor het vertalen van deze roman, en hoe het vertalen van Japans naar Nederlands zijn beroep werd. Lees verder →

Geplaatst op door

Iconisch design van Daigo Daikoku

Beantwoorden

Toen we een aantal jaar geleden het Japans webdesign onder de loep namen, stelden we vast dat het Japanse deel van het internet een geheel eigen look & feel heeft. Je zou het, vanuit Westers perspectief, bij tijd en wijle zelfs een beetje oubollig kunnen noemen. De afgelopen jaren is er echter een kentering waarneembaar. Ontwerper Daigo Daikoku speelt, met zijn strakke ontwerpen, daarbij ontegenzeggelijk een voortrekkersrol. Lees verder →

Geplaatst op door

Jos Vos, vertaler. Aangenaam.

2

Dezer dagen verschijnt een nieuwe editie van de Genji Monogatari, het Verhaal van Genji. Deze in Japan en in de gehele wereld beroemde vroege roman werd voor het Nederlands taalgebied toegankelijk gemaakt door klassiek vertaler Jos Vos. Jos vertelt in dit interview over zijn passie voor de klassieke Japanse literatuur en over de kunst van het vertalen. Lees verder →

Geplaatst op door

Ikou: Japanse vertaalslagen

Beantwoorden

Als vervolg op een eerder artikel over het vertalen van een Japanse tekst naar het Nederlands geven we hier een voorbeeld van de uitdagingen en vertaalslagen die daar bij komen kijken. Een songtekst is niet zomaar vertaald, gebruikte kanji-karakters kunnen meerdere betekenissen hebben. Context is nodig, want veel wordt niet gezegd, en een beetje dichterschap komt in dit geval ook zeker van pas. Lees verder →

Geplaatst op door

Japans vertalen: veel te leren, jij hebt

2

“Much to learn, you still have”. Het is een aandoenlijke oneliner van Yoda, de befaamde kleine, groene Jedi-meester uit Star Wars. Volstrekt onbekend is nog steeds waar Yoda vandaan komt, maar aan zijn zinsconstructie te zien zou hij best op een afgelegen eiland in de archipel van Japan geboren kunnen zijn. Zolang hij zich aan korte uitspraken houdt is het aandoenlijk, wanneer je echter een A4 van zijn hand zou moeten vertalen, ontstaan er behoorlijke uitdagingen. In dit artikel geven we een aantal eigenschappen van de Japanse taal weer die een vertaler moet bemeesteren om een boterham te kunnen verdienen. Immers: “Eat, you must”. Lees verder →