Vanaf de prehistorie zijn de bewoners van de Japanse eilanden zich bewust geweest van een bovennatuurlijke wereld. De voorstelling van het bovennatuurlijke was echter nog zeer onderontwikkeld tot en met de zesde eeuw na Christus. Pas wanneer culturele invloeden als het Boeddhisme en Chinese religieuze stromingen in de zesde eeuw vanaf het Aziatische continent beginnen over te waaien ontstaat enige ordening in het Japanse religieuze systeem. Beroemde voorbeelden hiervan zijn de Kojiki (712 n. Chr.) en de Nihonshoki (720 n. Chr.). Dit zijn lijvige kronieken die een arsenaal aan kami omschrijven die de Japanse eilanden en het Japanse volk hebben geschapen. In twee artikelen definieer ik de mandala en licht ik toe hoe deze in Japan wordt gebruikt. Ook behandel ik de veranderingen in functie die deze na zijn introductie in Japan heeft ondergaan. Lees verder
Filosofie en Religie
Obon – festival voor de doden
Ieder jaar omstreeks 15 augustus vindt in Japan Obon (het dodenfestival) plaats. Dit festival is een gelegenheid om aan overleden voorouders te denken en hen te eren. Japanse families krijgen vrij en bezoeken hun geboorteplaats, waar veelal het graf van hun voorouders staat. De files die hierdoor ontstaan zijn vaak lang, maar het is het wachten waard. Het hoofddoel is weliswaar om de voorouders wier geesten terugkeren op aarde te eren, maar Obon gaat ook vergezeld van festiviteiten. Kinderen nemen deel aan een kermis, terwijl volwassenen zich te goed doen aan het vele lekkere eten. In dit artikel wil ik graag dieper in gaan op de betekenis van Obon en de invulling van het festival. Lees verder
De filosofie van de Kyotoschool (1) – Introductie
Voordat Japan zich in de jaren ’70 op de kaart zette als een economisch bolwerk, was de westerse interesse in het Japanse filosofisch gedachtegoed nagenoeg nihil. Kort na de Tweede Wereldoorlog waren een een tiental wetenschappelijke papers en een handjevol boeken vertaald naar Westerse talen, maar het duurde tot halverwege de jaren ‘80 voordat Japanse filosofie echt voet aan de grond wist te krijgen in Europa. Lees verder
De vos als magisch wezen in Japan
Dieren spelen van oudsher een belangrijke rol in Japanse volksverhalen. Vorige keer heb ik jullie al verteld over de krachten van de gelukskat maneki-neko, maar vandaag ga ik een stapje verder met de magische vos, ook wel kitsune in het Japans. De vos werd in het oude Japan gezien als een magisch dier met bovennatuurlijke krachten. Vossen worden in vele verhalen afgebeeld als intelligente wezens wier krachten toenamen naarmate ze ouder werden. Tevens konden oudere en wijzere vossen herkend worden aan het aantal staarten: des te meer staarten (tot wel negen) des te krachtiger de vos. Één van hun belangrijkste krachten was het kunnen aannemen van een menselijke vorm. Lees verder
Maneki-neko: de gelukskat
Iedereen die wel eens bij de Chinees komt kent hem wel: de kat met de heen-en-weer bewegende poot. Hoewel dit figuurtje vaak te vinden is in Chinese restaurants komt de zogenaamde maneki-neko (letterlijk de ‘wenkende kat’) wel degelijk uit Japan. Het idee achter deze figuurtjes is dat ze geluk en rijkdom schenken. Vandaar dat ze ook vaak worden aangeduid met de term ‘gelukskat’. Lees verder