De Vloek van de Kolonel

Voor ieder die iets van de Japanse cultuur en geschiedenis weet is de rijke traditie van spookverhalen, geesten en andere bovennatuurlijke wezens natuurlijk bekend. Van vossen en wasbeerhonden die onoplettende zielen betoveren tot kwaadaardige oni die in de donkerste grotten verhuld zitten; er zijn er zoveel dat je ze overal wel tegen het lijf kan lopen. Toch is er een bijzondere geest die wellicht minder bekend is. Een geest die tot vorig jaar in Osaka rondspookte en zijn wrede plannen uitvoerde. Het gaat om niemand anders dan de geest van Kolonel Sanders, de oprichter van Kentucky Fried Chicken. Lees verder

Shinobue: traditioneel Japans fluitspel in onze tijd

Japan wordt vaak geroemd, ook op deze website, om de aandacht die het land heeft voor, en de waarde die de mensen hechten aan, eeuwenoude tradities. Maar hoe breng je die tradities in deze tijd in de praktijk? We vroegen het aan Shinko Suzuki. Als PhD-kandidaat in boeddhistische studies aan de Universiteit Leiden, boeddhistisch priester in de 1200 jaar oude Koyasan Shingon-traditie en docent Geschiedenis en Geografie aan de Japanse Zaterdagschool Amsterdam, verweeft hij het oude met het nieuwe. Met zijn expertise in traditionele Japanse muziek, met name de Shinobue en de Nohkan-fluiten, voegt hij daar nog eens een dimensie aan toe. Lees verder

Een geschiedenis van de Japanse Mandala (deel 2)

Nara kennen we van de wereldberoemde Todai-ji tempel en de Kasuga-taisha schrijn. En van de hertjes. De beide naast elkaar gelegen tempelcomplexen in het omliggende bos zijn niet alleen geregistreerd op de werelderfgoedlijst van Unesco, de laatste vormt ook de inspiratiebron voor de Kasuga-mandala. Eerder schreef ik hoe de Indiase mandala, via China de Japanse eilanden bereikte en omgevormd werd tot een stijlmiddel om het westelijke paradijs van de Boeddha Amida weer te geven, de hensōzu. Hoewel deze verhalende plaatjes als echte mandala kunnen worden beschouwd, ontstond in gedaante van de Kasuga-mandala pas een echte Japan-eigen versie. Lees verder

Wabi-sabi: perfecte imperfectie

Japanners streven naar perfectie. In producten, dienstverlening en omgangsvormen. En omdat het werkelijk bereiken ervan zo frustrerend moeilijk is, waarderen ze datgene waar ze maar nauwelijks invloed op kunnen uitoefenen. Wat van natuurlijke materialen is gemaakt, verandert, verweert, zet uit en krimpt, breekt. De natuur is onvoorspelbaar en oncontroleerbaar. De natuur is imperfect, incompleet, vergankelijk: het zijn de wezenskenmerken van het Japanse concept Wabi-sabi. Lees verder

Zoeklicht op een lantaarn

Tōrō is de verzamelnaam voor traditionele Japanse lantaarns, gemaakt van steen, hout of bijvoorbeeld brons. Tōrō worden ook vandaag nog steeds aangetroffen in tuinen en langs het pad (sandō) naar een heiligdom of tempel. De auteur van dit artikel trof er ook één aan, in de familieboedel, werd er door getroffen is op zoek gegaan naar de oorsprong van de lantaarn. In dit artikel doet hij verslag van deze zeer nauwkeurige zoektocht. Lees verder

Amabie geeft Japanners hoop tijdens de coronacrisis

Het wezentje lijkt, met haar lange haar, nog het meest op een zeemeermin, ware het niet dat die slechts één vissenstaart heeft. Hier zien we in plaats daarvan drie vogelpootjes. En kijk je nog eens goed, dan valt op dat haar mond een snavel is, haar oren stiekem vinnen zijn, en dat ze geen armen heeft. Amabie is duidelijk niet ontsproten aan het brein van een Deense sprookjesschrijver, maar een yōkai – én Japans hoop in deze bange dagen. Lees verder

Issho-ni/Tomo-ni: Delfts blauwe tempelwachters verbinden

In 2007 verwierf het Rijksmuseum in Amsterdam twee monumentale 14e eeuwse Japanse tempelwachters, die het toen nieuw geopende Aziatisch paviljoen luister bijzetten en ook de gehele Rijksmuseumcollectie voor altijd bewaken. De enorme en vervaarlijke houten reuzen blijven hier als hoeders van cultuur en wijsheid, maar zijn dankzij kunstenaar Jikke van Loon, en haar project Issho-ni/Tomo-ni toch ook weer in Japan, in Delfts blauw. Lees verder

Osaka: Hōzenji

Osaka bezoek je omdat je vliegtuig daar landt, omdat het een gezellige winkelstad is, met kilometers overdekte passages. Omdat zoveel Japans streetfood daar allemaal geboren is en geperfectioneerd wordt. Omdat de bevolking er wat laconieker overkomt dan in Tokyo. Osaka staat niet bepaald bekend om zijn keur aan tempels en schrijnen. Is ook lastig met Kyoto en Nara als buren. Maar als je door Dotonbori winkel-wandelt, doe dan even één stap opzij en bezoek de piepkleine Hōzenji tempel. Lees verder

Yuki-onna: de vrouwe van sneeuw

De zon kruipt langzaam weg achter de besneeuwde bergtoppen. Als een mes snijdt de ijzige wind door je huid. Je bent de weg naar je bestemming uit het oog verloren en de steeds duisterder wordende omgeving ontneemt je de laatste hoop om vandaag nog uit deze wirwar van bomen en bergpaadjes te ontsnappen. Blijf kalm, nog even doorlopen. Er zal hier in de buurt vast iemand wonen die je onderdak kan bieden. Nog even… Plotseling word je verrast door een sneeuwige windvlaag die voor een moment je blikveld volledig in het wit hult. Wanneer je opkijkt, is zij als uit het niets verschenen. Lees verder