Filosofie en Religie

De bevolking van Japan hangt over het algemeen een mix van shintoïsme en boeddhisme aan. De geestenwereld uit eerstgenoemde en de verering van de Boeddha, bieden zowel een verhaal over het leven als een hiernamaals.
Het Chinees confucianisme kwam Japan binnen gelijk met het boeddhisme rond de 5e eeuw na Christus. Confuciaanse idealen zijn nog steeds duidelijk zichtbaar in het Japanse concept van de samenleving en het zelf, en in de organisatie van de overheid en de structuur van de samenleving. Het boeddhisme heeft de Japanse psychologie, metafysica en esthetiek diepgaand beïnvloed. De westerse filosofie heeft pas sinds het midden van de 19e eeuw een grotere impact in Japan.

Geplaatst op door

Een geschiedenis van de Japanse Mandala (deel 2)

Beantwoorden

Nara kennen we van de wereldberoemde Todai-ji tempel en de Kasuga-taisha schrijn. En van de hertjes. De beide naast elkaar gelegen tempelcomplexen in het omliggende bos zijn niet alleen geregistreerd op de werelderfgoedlijst van Unesco, de laatste vormt ook de inspiratiebron voor de Kasuga-mandala. Eerder schreef ik hoe de Indiase mandala, via China de Japanse eilanden bereikte en omgevormd werd tot een stijlmiddel om het westelijke paradijs van de Boeddha Amida weer te geven, de hensōzu. Hoewel deze verhalende plaatjes als echte mandala kunnen worden beschouwd, ontstond in gedaante van de Kasuga-mandala pas een echte Japan-eigen versie. Lees verder →

Geplaatst op door

Wabi-sabi: perfecte imperfectie

1

Japanners streven naar perfectie. In producten, dienstverlening en omgangsvormen. En omdat het werkelijk bereiken ervan zo frustrerend moeilijk is, waarderen ze datgene waar ze maar nauwelijks invloed op kunnen uitoefenen. Wat van natuurlijke materialen is gemaakt, verandert, verweert, zet uit en krimpt, breekt. De natuur is onvoorspelbaar en oncontroleerbaar. De natuur is imperfect, incompleet, vergankelijk: het zijn de wezenskenmerken van het Japanse concept Wabi-sabi. Lees verder →

Geplaatst op door

Zoeklicht op een lantaarn

2

Tōrō is de verzamelnaam voor traditionele Japanse lantaarns, gemaakt van steen, hout of bijvoorbeeld brons. Tōrō worden ook vandaag nog steeds aangetroffen in tuinen en langs het pad (sandō) naar een heiligdom of tempel. De auteur van dit artikel trof er ook één aan, in de familieboedel, werd er door getroffen is op zoek gegaan naar de oorsprong van de lantaarn. In dit artikel doet hij verslag van deze zeer nauwkeurige zoektocht. Lees verder →

Geplaatst op door

Amabie geeft Japanners hoop tijdens de coronacrisis

Beantwoorden

Het wezentje lijkt, met haar lange haar, nog het meest op een zeemeermin, ware het niet dat die slechts één vissenstaart heeft. Hier zien we in plaats daarvan drie vogelpootjes. En kijk je nog eens goed, dan valt op dat haar mond een snavel is, haar oren stiekem vinnen zijn, en dat ze geen armen heeft. Amabie is duidelijk niet ontsproten aan het brein van een Deense sprookjesschrijver, maar een yōkai – én Japans hoop in deze bange dagen. Lees verder →

Geplaatst op door

Issho-ni/Tomo-ni: Delfts blauwe tempelwachters verbinden

Beantwoorden

In 2007 verwierf het Rijksmuseum in Amsterdam twee monumentale 14e eeuwse Japanse tempelwachters, die het toen nieuw geopende Aziatisch paviljoen luister bijzetten en ook de gehele Rijksmuseumcollectie voor altijd bewaken. De enorme en vervaarlijke houten reuzen blijven hier als hoeders van cultuur en wijsheid, maar zijn dankzij kunstenaar Jikke van Loon, en haar project Issho-ni/Tomo-ni toch ook weer in Japan, in Delfts blauw. Lees verder →

Geplaatst op door

Osaka: Hōzenji

Beantwoorden

Osaka bezoek je omdat je vliegtuig daar landt, omdat het een gezellige winkelstad is, met kilometers overdekte passages. Omdat zoveel Japans streetfood daar allemaal geboren is en geperfectioneerd wordt. Omdat de bevolking er wat laconieker overkomt dan in Tokyo. Osaka staat niet bepaald bekend om zijn keur aan tempels en schrijnen. Is ook lastig met Kyoto en Nara als buren. Maar als je door Dotonbori winkel-wandelt, doe dan even één stap opzij en bezoek de piepkleine Hōzenji tempel. Lees verder →

Geplaatst op door

Yuki-onna: de vrouwe van sneeuw

Beantwoorden

De zon kruipt langzaam weg achter de besneeuwde bergtoppen. Als een mes snijdt de ijzige wind door je huid. Je bent de weg naar je bestemming uit het oog verloren en de steeds duisterder wordende omgeving ontneemt je de laatste hoop om vandaag nog uit deze wirwar van bomen en bergpaadjes te ontsnappen. Blijf kalm, nog even doorlopen. Er zal hier in de buurt vast iemand wonen die je onderdak kan bieden. Nog even… Plotseling word je verrast door een sneeuwige windvlaag die voor een moment je blikveld volledig in het wit hult. Wanneer je opkijkt, is zij als uit het niets verschenen. Lees verder →

Geplaatst op door

Narita: Narita-san Shinshō-ji

Beantwoorden

De meeste bezoekers betreden Japan via het internationale vliegveld Narita, ten oosten van Tokyo. Eenmaal geland, gáár van de lange reis en verwonderd of verbijsterd over taal- en vliegveldperikelen, breekt men veelal de nek om in de trein naar Tokyo te geraken. Even bijkomen in het geboekte hotel, even wennen, even ontsnappen uit de documentaire waarin je zelf een rol speelt. Prima, doe! Maar op de terugweg bevelen we van harte aan iets rustiger te doen en de stad Narita toch echt ook met een bezoek te vereren. Vlak bij het vliegveld staat een van de meest indrukwekkende tempels die Japan rijk is: Narita-san. En de winkelstraat er naar toe biedt een keur aan traditionele cadeaus voor het thuisfront. Lees verder →

Geplaatst op door

Komusō: gelijke monniken, andere kappen

Beantwoorden

Toen ik mij in het begin van het schooljaar voorstelde aan mijn nieuwe leerlingen van groep 5 en daarbij aangaf ook Japans te hebben gestudeerd, waren ze niet alleen zeer geïnteresseerd maar hadden ze daar spontaan ook concrete beelden bij. De meest intrigerende vraag was zonder twijfel: “Meester, heb jij ook een Japanse hoed?” Zulk een vraag verdient een serieus antwoord. Lees verder →

Geplaatst op door

Kamakura: Tsurugaoka Hachimangū

Beantwoorden

Het zou ons hier thuis nooit zo eenvoudig lukken om het gevoel van nederigheid en nietigheid bij het naderen van een schrijn te krijgen. Daar is behoorlijk architectonisch kunst- en vliegwerk voor nodig. Nederland is immers plat. Op tal van manieren. In Kamakura heeft men bij het stichten van de Tsurugaoka Hachimangū perfect gebruik gemaakt van de heuvels op locatie. Wie de schrijn nadert kijkt op, kijkt al lopend almaar op en voelt zich van ontzag vervuld. Lees verder →