Culturele traditie

De Japanse cultuur is door de eeuwen in golven beïnvloed door het buitenland. De hedendaagse cultuur combineert invloeden uit Azië, Europa en Noord-Amerika. De traditionele Japanse kunsten zijn onder andere ambachten zoals keramiek, textiel, lakwerk, zwaarden en poppen, optredens van bunraku, kabuki, noh, dans, rakugo en andere praktijken, de theeceremonie, ikebana, vechtsporten, kalligrafie, origami, onsen, geisha en spelletjes. Japan heeft een ontwikkeld systeem voor de bescherming en bevordering van zowel de materiële en immateriële culturele eigenschappen en nationale schatten. Zestien locaties zijn ingeschreven op de UNESCO Werelderfgoedlijst.

Geplaatst op door

Sukiyaki, de Japanse hit die te Japans was

12

De oude man in mij gaat er nog altijd van uit dat vroeger alles beter was. Daarom wil ik het dit keer hebben over een klassieker uit de Japanse popgeschiedenis. Fysiek of mentaal oudere lezers zullen het liedje wellicht kennen: Sukiyaki van Kyū Sakamoto. Sakamoto behaalde met dit nummer wereldwijd succes en bereikte in 1963 zelfs nummer één van de Amerikaanse hitlijst, iets wat tot op de dag van vandaag geen enkele Japanner hem heeft nagedaan. Lees verder →

Geplaatst op door

Superflat (2) – Aya Takano

Beantwoorden

In een eerder artikel schreef ik al over de postmoderne kunststroming ‘Superflat’, waarin anime, manga en 2D een prominente rol spelen. Takeshi Murakami, de oprichter van deze stroming, had al snel na zijn succes met Superflat besloten het voorrecht van kunnen leven van kunst te delen. Hij richtte in 2001 in zowel Japan als New York de ‘Kaikai Kiki Corporation’ op, met als belangrijkste doel het financieel ondersteunen en op weg helpen van een jongere generatie van kunstenaars. Eén van hen is Aya Takano. Lees verder →

Geplaatst op door

Culturele Codewoorden (4) – Atarimae

Beantwoorden

Eén van de meest invloedrijke culturele codewoorden in Japan is het begrip atarimae (‘natuurlijk’, ‘vanzelfsprekend’). Zoals ik eerder in deze serie al schreef liggen sociale omgangsvormen in Japan erg vast. Door de eeuwen heen ontstonden standaarden die gedragingen zowel zichtbaar als onzichtbaar in grote mate bepalen. Daardoor is het gedrag van veel Japanners vaak beter te voorspellen dan dat van menig buitenlander. Dit betekent echter niet dat ze ook beter te begrijpen zijn voor de buitenstaander. In dit vierde deel van de reeks Culturele Codewoorden ga ik verder in op de invloed van atarimae in de Japanse samenleving en de valkuilen die dat begrip met zich mee brengt. Lees verder →

Geplaatst op door

De Yamanote-lijn, halte 4 – Okachimachi

Beantwoorden

Eén van de handige manieren om de vele uithoeken van Tokyo te bezoeken, is door de Yamanote-lijn van Japan Railways te nemen. Ongeveer iedere drie minuten passeert op ieder aangesloten station een trein zowel met de klok mee (sotomawari, ‘buitenronde’) als tegen de klok in (uchimawari, ‘binnenronde’). In totaal duurt een rondrit op de Yamanote-lijn iets meer dan een uur en in die tijd doet de trein 29 stations aan. In deze serie zullen we de stations van de Yamanote-lijn globaal belichten. Op deze manier hopen we inzichtelijk te maken hoe in één (weliswaar grote) stad zeer van elkaar verschillende wijken rondom de stations hun eigen unieke specialiteiten en bezienswaardigheden hebben. Lees verder →

Geplaatst op door

Otaku en animanga (2) – van metanarratief naar databaseconsumptie

Beantwoorden

De genoemde ommekeer in de relatie tussen otaku en animanga begon met de anime Neon Genesis Evangelion, die in 1995-1996 werd uitgezonden op de Japanse televisie. Controversieel in vele aspecten, met name door het einde, wordt Evangelion vaak beschreven als ‘de deconstructie van het mecha-genre’. Daardoor wordt het ook door velen gezien als het slotakkoord van het genre zoals dat sinds de jaren ‘70 immense populariteit kende. Lees verder →

Geplaatst op door

De vos als magisch wezen in Japan

2

Dieren spelen van oudsher een belangrijke rol in Japanse volksverhalen. Vorige keer heb ik jullie al verteld over de krachten van de gelukskat maneki-neko, maar vandaag ga ik een stapje verder met de magische vos, ook wel kitsune in het Japans. De vos werd in het oude Japan gezien als een magisch dier met bovennatuurlijke krachten. Vossen worden in vele verhalen afgebeeld als intelligente wezens wier krachten toenamen naarmate ze ouder werden. Tevens konden oudere en wijzere vossen herkend worden aan het aantal staarten: des te meer staarten (tot wel negen) des te krachtiger de vos. Één van hun belangrijkste krachten was het kunnen aannemen van een menselijke vorm. Lees verder →

Geplaatst op door

Hanabi: zomerse vuurbloemen in Japan

2

Hoewel het warmere weer in Nederland pas net is aangekomen, moet volgens de meteorologische kalender deze maand de zomer beginnen. In Nederland betekent dat voor sommigen vrij zijn, barbecues en tot laat in de avond buiten zitten. Echter, voor Japan is één fenomeen karakteriserend voor de zomer: vuurwerk. In tegenstelling tot onze gewoonte van vuurwerk tijdens Oud en Nieuw gaat men in Japan tijdens de zomermaanden aan de slag met hanabi (‘vuurbloemen’). Wat volgt is een korte verhandeling over vuurwerk in de publieke of landelijke sfeer, in gemeenschappelijk verband en in persoonlijke kring. Lees verder →

Geplaatst op door

Maneki-neko: de gelukskat

Beantwoorden

Iedereen die wel eens bij de Chinees komt kent hem wel: de kat met de heen-en-weer bewegende poot. Hoewel dit figuurtje vaak te vinden is in Chinese restaurants komt de zogenaamde maneki-neko (letterlijk de ‘wenkende kat’) wel degelijk uit Japan. Het idee achter deze figuurtjes is dat ze geluk en rijkdom schenken. Vandaar dat ze ook vaak worden aangeduid met de term ‘gelukskat’. Lees verder →

Geplaatst op door

Culturele code-woorden (3) – Ageashi

Beantwoorden

Van oudsher hebben de Japanners nooit veel opgehad met mensen die rap van de tongriem zijn gesneden. Mensen die blijk geven van een dergelijke vaardigheid worden vaak al snel als onbetrouwbaar en eerloos gezien. Hoewel veelpraters in Nederland soms ook op hun tellen moeten passen, wordt deze eigenschap hier over het algemeen veel minder negatief gewaardeerd. Nederlandse en andere westerse handelsdelegaties die zaken willen doen in Japan krijgen dan ook vaak het label Ageashi (struikelen over je eigen tong) opgeplakt. In dit derde deel van culturele codewoorden wil ik graag ingaan op de ontstaansgeschiedenis van dit begrip en de problemen die het oplevert in het handelsverkeer tussen Japan en de westerse wereld. Lees verder →