Culturele traditie

De Japanse cultuur is door de eeuwen in golven beïnvloed door het buitenland. De hedendaagse cultuur combineert invloeden uit Azië, Europa en Noord-Amerika. De traditionele Japanse kunsten zijn onder andere ambachten zoals keramiek, textiel, lakwerk, zwaarden en poppen, optredens van bunraku, kabuki, noh, dans, rakugo en andere praktijken, de theeceremonie, ikebana, vechtsporten, kalligrafie, origami, onsen, geisha en spelletjes. Japan heeft een ontwikkeld systeem voor de bescherming en bevordering van zowel de materiële en immateriële culturele eigenschappen en nationale schatten. Zestien locaties zijn ingeschreven op de UNESCO Werelderfgoedlijst.

Geplaatst op door

Een geschiedenis van de Japanse Mandala (deel 1)

Beantwoorden

Vanaf de prehistorie zijn de bewoners van de Japanse eilanden zich bewust geweest van een bovennatuurlijke wereld. De voorstelling van het bovennatuurlijke was echter nog zeer onderontwikkeld tot en met de zesde eeuw na Christus. Pas wanneer culturele invloeden als het Boeddhisme en Chinese religieuze stromingen in de zesde eeuw vanaf het Aziatische continent beginnen over te waaien ontstaat enige ordening in het Japanse religieuze systeem. Beroemde voorbeelden hiervan zijn de Kojiki (712 n. Chr.) en de Nihonshoki (720 n. Chr.). Dit zijn lijvige kronieken die een arsenaal aan kami omschrijven die de Japanse eilanden en het Japanse volk hebben geschapen. In twee artikelen definieer ik de mandala en licht ik toe hoe deze in Japan wordt gebruikt. Ook behandel ik de veranderingen in functie die deze na zijn introductie in Japan heeft ondergaan. Lees verder →

Geplaatst op door

Videogames en ukiyo-e: Een verrassend succes!

Beantwoorden

In mijn vorige blog heb ik de wondere wereld van de Japanse prent (ook wel ukiyo-e genoemd) geïntroduceerd. Voordat ik mijn serie over de geschiedenis en techniek van deze kunstvorm voortzet wil ik het echter over één van de meest verrassende en naar mijn mening interessante kunstprojecten van de afgelopen jaren hebben. Ik heb het over Ukiyo-e Heroes van illustrator Jed Henry en prentkunstenaar Dave Bull. Henry en Bull combineren hun liefde voor ukiyo-e en videogames en brengen de Japanse prent derhalve weer terug naar waar hij oorspronkelijk vandaan kwam: de populaire cultuur. Lees verder →

Geplaatst op door

Obon – festival voor de doden

Beantwoorden

Ieder jaar omstreeks 15 augustus vindt in Japan Obon (het dodenfestival) plaats. Dit festival is een gelegenheid om aan overleden voorouders te denken en hen te eren. Japanse families krijgen vrij en bezoeken hun geboorteplaats, waar veelal het graf van hun voorouders staat. De files die hierdoor ontstaan zijn vaak lang, maar het is het wachten waard. Het hoofddoel is weliswaar om de voorouders wier geesten terugkeren op aarde te eren, maar Obon gaat ook vergezeld van festiviteiten. Kinderen nemen deel aan een kermis, terwijl volwassenen zich te goed doen aan het vele lekkere eten. In dit artikel wil ik graag dieper in gaan op de betekenis van Obon en de invulling van het festival. Lees verder →

Geplaatst op door

De filosofie van de Kyotoschool (1) – Introductie

1

Voordat Japan zich in de jaren ’70 op de kaart zette als een economisch bolwerk, was de westerse interesse in het Japanse filosofisch gedachtegoed nagenoeg nihil. Kort na de Tweede Wereldoorlog waren een een tiental wetenschappelijke papers en een handjevol boeken vertaald naar Westerse talen, maar het duurde tot halverwege de jaren ‘80 voordat Japanse filosofie echt voet aan de grond wist te krijgen in Europa. Lees verder →

Geplaatst op door

De vlietende wereld van ukiyo-e (1) – Inleiding

Beantwoorden

Wie weleens een boek over Japanse kunst openslaat kan er niet omheen: de ukiyo-e. Deze vorm van Japanse prentkunst ontstond in de Edo-periode (1603-1868) en is sinds de 19e eeuw wereldwijd razend populair geworden. Het meest bekende voorbeeld is ongetwijfeld De grote golf van Kanagawa van Katsushika Hokusai (1760-1849) die voor velen wellicht symbool staat voor de Japanse traditionele kunst in het geheel. Maar wat zijn ukiyo-e nu precies? In deze serie zal ik een aantal bekende en minder bekende prentkunstenaars bespreken, maar om te beginnen zal ik een beknopte inleiding tot de wondere wereld van de Japanse prentkunst geven. Lees verder →

Geplaatst op door

Culturele Codewoorden (6) – Shitoyaka

3

Menig bezoeker van Japan zal het hoge niveau van etiquette zeker eens zijn opgevallen. Deze hoog ontwikkelde omgangsvormen doordringen de manier waarop men zit, staat, wandelt, buigt en bepalen grotendeels de dagelijkse maaltijd. Deze in veel andere landen vrij alledaagse gebruiken werden in de Tokugawa-periode (1603-1868) in Japan verfijnd totdat ze de vorm en essentie aannamen van ceremoniële handelingen. De samurai (krijgersklasse) namen er de tijd voor om zich in deze elegantie te bekwamen en aldus buitengewone fysieke vaardigheden te ontwikkelen. Met name in gevechten kon men menig vijand verslaan door gebruik te maken van nauwkeurige bewegingen. Het beheersen van de samurai-etiquette werd bekend onder de noemer shitoyaka, dat zoveel betekent als elegantie of gepolijst gedrag. Het grote publiek denkt vaak dat dit in het huidige Japan alleen nog tot uiting komt in traditionele sporten zoals boogschieten en judo. De volledige Japanse samenleving is echter nog steeds doortrokken van shitoyaka. In dit artikel zal ik een aantal hedendaagse voorbeelden geven. Lees verder →

Geplaatst op door

Hentai, het verlangen naar het vreemde

Beantwoorden

Zoeken op de term hentai in Google levert een slordige 180 miljoen resultaten op; samurai en geisha moeten genoegen nemen met respectievelijk slechts 101 en 54 miljoen resultaten. Ondanks dat de term ‘hentai’ tegenwoordig vaak gebruikt wordt als parapluterm voor allerlei soorten getekende pornografie, blikt dit artikel terug op de geschiedenis en oorspronkelijke betekenis van het woord. Lees verder →

Geplaatst op door

Culturele Codewoorden (5) – Shakkei

3

In dit vijfde deel van de reeks culturele codewoorden wil ik het graag hebben over het begrip shakkei (geleend landschap). Sommigen van jullie zijn al in Japan geweest en moeten de esthetische kwaliteit waarvan Japan doordrongen is hebben opgemerkt. Camera’s van Japanse makelij bezitten vaak net wat meer detail of goed doordachte hulpmiddeltjes dan de buitenlandse concurrentie. Vreemde technologie wordt geabsorbeerd en vaak in miniatuurvorm opnieuw gemaakt. Ook is Japanse etiquette gebaseerd op het reduceren van al te bruuske bewegingen naar zeer subtiele gebaren waarmee een wereld van verschillende sociale betekenissen kan worden opgeroepen. Bij shakkei vindt eenzelfde reductie plaats, namelijk het weergeven van een uitgestrekt landschap met al zijn eigenschappen in een miniatuurvorm. Lees verder →