Narita: Narita-san Shinshō-ji

De meeste bezoekers betreden Japan via het internationale vliegveld Narita, ten oosten van Tokyo. Eenmaal geland, gáár van de lange reis en verwonderd of verbijsterd over taal- en vliegveldperikelen, breekt men veelal de nek om in de trein naar Tokyo te geraken. Even bijkomen in het geboekte hotel, even wennen, even ontsnappen uit de documentaire waarin je zelf een rol speelt. Prima, doe! Maar op de terugweg bevelen we van harte aan iets rustiger te doen en de stad Narita toch echt ook met een bezoek te vereren. Vlak bij het vliegveld staat een van de meest indrukwekkende tempels die Japan rijk is: Narita-san. En de winkelstraat er naar toe biedt een keur aan traditionele cadeaus voor het thuisfront. Lees verder

Komusō: gelijke monniken, andere kappen

Toen ik mij in het begin van het schooljaar voorstelde aan mijn nieuwe leerlingen van groep 5 en daarbij aangaf ook Japans te hebben gestudeerd, waren ze niet alleen zeer geïnteresseerd maar hadden ze daar spontaan ook concrete beelden bij. De meest intrigerende vraag was zonder twijfel: “Meester, heb jij ook een Japanse hoed?” Zulk een vraag verdient een serieus antwoord. Lees verder

Zo word je honderd

Nergens ter wereld worden mensen zo oud als in Japan. Bovendien worden Japanners die zulke hoge leeftijden bereiken opvallend minder vaak geplaagd door kwalen dan leeftijdsgenoten in de westerse wereld. Journaliste Junko Takahashi werd benieuwd naar de achterliggende redenen en onderzocht hoe de honderdplussers hun leven inrichten. Dat leidde tot de bundel Zo word je honderd. Lees verder

Japanse symbolen: presentatie en representatie

NHK-programma Design Talk plus wijdde onlangs een hele aflevering aan het gebruik en de betekenis van Japanse pictogrammen. Onder andere de bewegwijzering van stations, ter gebruiksaanwijzing dienende symbolen in een capsulehotel en borden in de openbare ruimte kwamen aan bod. Deze hebben voor Japanners vaak een vanzelfsprekende betekenis. Maar voor buitenlandse bezoekers is het niet altijd even duidelijk wat een bord of pictogram betekent. We schreven al eerder dat dit volgens de Japanse overheid, met het oog op de Olympische Spelen die in Tokyo zullen plaatsvinden, voor nogal wat problemen kan zorgen. Daarom heeft een selecte groep ontwerpers opdracht gekregen om pictogrammen te ontwerpen die voor een buitenlands publiek ook gemakkelijk te doorgronden zijn. Hoe gaat dat in de praktijk? Lees verder

De Hari-e collages van Masayasu Uchida

Wie Japan en papier met elkaar verbindt, denkt aan origami. In tweede instantie wellicht aan washi: ‘Japans papier’ waar traditionele shoji (schuifdeuren) of bijvoorbeeld parasols van worden gemaakt. Natuurlijk ook aan ukiyo-e, de Japanse blokdrukprenten. Voortaan mag je gerust ook aan adembenemende Japanse collagetechnieken denken. Maak kennis met kunstenaar Masayasu Uchida. Lees verder

Uniek in zijn soort: het Ghibli-museum

Hayao Miyazaki staat niet bekend als een makkelijke man. Zo wereldwijd geliefd als zijn werk is, zo ingewikkeld is de totstandkoming van het grootste deel daarvan. Toen eind jaren ‘90 besloten werd tot de bouw van een museum over het werk van Studio Ghibli, de animatiestudio die hij mede oprichtte, was het geen verrassing dat hij niet voor de makkelijke weg koos. Gelukkig maar – net als zijn films is het Ghibli-museum erg bijzonder.
Lees verder

Kintsukuroi van Navarro: helen met een gouden randje

In zijn boek Kintsukuroi beschrijft de Spaanse psycholoog Tomas Navarro zijn methode om met emotionele tegenslag en verdriet in het leven om te gaan. Hij hangt dit op aan het principe van kintsukuroi, een oorspronkelijk Japanse techniek om gebroken keramiek met goud te lijmen. Hij transponeert het repareren van een gebroken schaal naar het overlijden van een dierbare en een onverwacht ontslag. Hierbij is het plan van aanpak telkens hetzelfde; blijf niet hangen in het ongeluk maar doorvoel de emoties en kijk vervolgens verder naar de toekomst. Tegenslagen kunnen met goud omrand worden, zodat de emotionele wond niet verdoezeld wordt, maar een mooi litteken vormt waaruit kracht voor de toekomst geput kan worden. Lees verder