Brood in Japan

Je hebt ze wellicht wel eens gegeten of gezien toen je in Japan was: Japanse broodjes. Tegenwoordig is brood, net als sushi, niet meer weg te denken in Japan. Je vindt in elk groot treinstation minstens één grote broodwinkel en er worden elk jaar op verschillende plekken broodfestivals gehouden waar vanuit heel Japan bakkers bijeenkomen om hun beste brood en gebakjes te laten zien aan en proeven door het publiek. Van mini-sandwich met ei, tot deluxe sandwiches met vlees in gedecoreerde dozen, brood heb je in verschillende soorten, vormen en grootte. Maar hoe kwam brood eigenlijk naar Japan?

Brood werd voor het eerst in Japan geïntroduceerd in 1543, toen een Portugees schip aanmeerde met christelijke missionarissen, wapens en goederen aan de Japanse kust. De christelijke missionarissen reisden het hele land door om het christendom te verspreiden en brachten brood met zich mee. Tijdens een van deze missietochten kwamen de geestelijken op bezoek bij daimyō (krijgsheer) Oda Nobunaga. In de annalen van de geschiedenis is vastgelegd dat Oda Nobunaga brood at dat hij had ontvangen van een christelijke missionaris.

Aan het begin van de 17e eeuw verbood de Tokugawa shōgun echter de verspreiding van het christendom in Japan en werd het Sakoku-beleid ingevoerd, wat inhield dat Japan zich isoleerde van de rest van de wereld. Dit betekende het einde van de christelijke missie van de missionarissen uit Portugal, waarmee ook het brood uit Japan verdween. De naam bleef echter wel hangen in Japan: het Japanse woord pan (brood) komt van het Portugese woord pão. Ook is er een recept van brood te vinden in een Japans bakboek uit 1718, maar er bestaat geen bewijs dat er daadwerkelijk brood is gemaakt in Japan direct na het vertrek van de Portugezen.

De terugkeer van brood in Japan

Anpan

Door het uitbreken van de Opiumoorlog in 1840 keerde het brood weer terug naar Japan. Het land nam niet deel aan die oorlog tussen China en Engeland, maar een militaire onderzoeker bedacht dat het handig zou zijn als veldrantsoen om militairen te voeden. Vanaf de Meiji-periode (1868-1912) werd brood gebruikelijker in Japan, maar het was nog steeds niet genoeg om Japanners dol te laten worden op brood.

Dat gebeurde pas in 1874, toen Yasubei Kimura anpan creëerde. Anpan is een bolletje brood dat van binnen gevuld is met anko, een soort puree gemaakt van rode bonen. Door de verspreiding van de populariteit van anpan, begonnen veel bakkers in Japan te experimenteren met dit brood en probeerden zij verschillende soorten brood te maken. Anpan was zelfs zo populair dat het werd gepresenteerd aan keizer Meiji.

Populair door militairen

Ook al werd brood in 1890 geïntroduceerd als standaard etenswaar voor de Japanse marine om vitamine B1-tekort tegen te gaan, het grote publiek zag het echter nog steeds als een snack. Maar hier kwam verandering in: na de Tweede Wereldoorlog werd brood een vast onderdeel van het schoollunchsysteem (kyūshoku seido) dat werd ingesteld om de voedselschaarste na de oorlog tegen te gaan. Daarbij werd gebruik gemaakt van gepoederde melk en graan, geleverd door de Amerikaanse bezettingsautoriteiten.

Tijdens diezelfde periode werden sandwiches, populair onder de Amerikaanse soldaten, geïntroduceerd. Het brood werd geleidelijk aan aangepast aan de Japanse smaak en zo ontstond het bekende brood zonder korst: shokupan. Vanaf dat moment werd brood steeds meer onderdeel van het nationale dieet. In 2011 werd zelfs voor het eerst in de geschiedenis van het land door Japanse huishoudens meer geld uitgegeven aan brood dan aan rijst. Zou brood in Japan dan toch de positie van rijst kunnen overnemen?

tanuki-logo-48Dit artikel verscheen eerder ook in de TaTanukiKi-journal.
LVSJK Tanuki : Vereniging van studenten Japanse taal en cultuur aan de Universiteit Leiden


Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *