Over Pim Omes

Pim is master Talen en Culturen van Japan. Liefhebber van vroeg 20e-eeuws Japan. Vertaler en taalbeschouwer. Daarnaast geïnteresseerd in Japanse films, in het bijzonder die van regisseur Yasujiro Ozu. Leest ook graag werken van de schrijvers Yasunari Kawabata en Jun'ichiro Tanizaki.

Kakizome: kalligraferen voor het nieuwe jaar

Vijf januari van dit jaar gingen de deuren van de Budōkan in Tokyo open voor de 54e editie van de eerste kalligrafeerwedstrijd van het jaar. Scholieren uit heel Japan stroomden naar binnen om hun mooiste kakizome, de eerste karakters van het nieuwe jaar, uit hun penseel te laten vloeien. Plaats van handeling was de voor de Olympische Spelen van 1964 gebouwde Budōkan, die normaal gebruikt wordt voor sporten als judo en karate. Dat het zo goed mogelijk kalligraferen van wensen en spreuken voor het nieuwe jaar ook topsport is, bewezen de uit alle regio’s van Japan toegestroomde deelnemers. Lees verder

Kamikatsu, recycle-dorp

In veel moderne Japanse huishoudens woedt recycle-drift. Ze beschikken over drie soorten prullenbakken, scheiden papier en karton en halen de dopjes van flessen voordat ze worden weggegooid. Maar hoewel het recyclen van afval algemeen voet aan de grond heeft gekregen in Japan, spant één plaats de kroon. De inwoners van Kamikatsu hebben zich ten doel gesteld om niéts te verspillen. Ze scheiden hun afval daarom in maar liefst 45 soorten en dertien categorieën, en slaagden erin om in 2016 al 81 procent van de weggegooide spullen te recyclen. Lees verder

Komusō: gelijke monniken, andere kappen

Toen ik mij in het begin van het schooljaar voorstelde aan mijn nieuwe leerlingen van groep 5 en daarbij aangaf ook Japans te hebben gestudeerd, waren ze niet alleen zeer geïnteresseerd maar hadden ze daar spontaan ook concrete beelden bij. De meest intrigerende vraag was zonder twijfel: “Meester, heb jij ook een Japanse hoed?” Zulk een vraag verdient een serieus antwoord. Lees verder

Zo word je honderd

Nergens ter wereld worden mensen zo oud als in Japan. Bovendien worden Japanners die zulke hoge leeftijden bereiken opvallend minder vaak geplaagd door kwalen dan leeftijdsgenoten in de westerse wereld. Journaliste Junko Takahashi werd benieuwd naar de achterliggende redenen en onderzocht hoe de honderdplussers hun leven inrichten. Dat leidde tot de bundel Zo word je honderd. Lees verder

Japanse symbolen: presentatie en representatie

NHK-programma Design Talk plus wijdde onlangs een hele aflevering aan het gebruik en de betekenis van Japanse pictogrammen. Onder andere de bewegwijzering van stations, ter gebruiksaanwijzing dienende symbolen in een capsulehotel en borden in de openbare ruimte kwamen aan bod. Deze hebben voor Japanners vaak een vanzelfsprekende betekenis. Maar voor buitenlandse bezoekers is het niet altijd even duidelijk wat een bord of pictogram betekent. We schreven al eerder dat dit volgens de Japanse overheid, met het oog op de Olympische Spelen die in Tokyo zullen plaatsvinden, voor nogal wat problemen kan zorgen. Daarom heeft een selecte groep ontwerpers opdracht gekregen om pictogrammen te ontwerpen die voor een buitenlands publiek ook gemakkelijk te doorgronden zijn. Hoe gaat dat in de praktijk? Lees verder

Kintsukuroi van Navarro: helen met een gouden randje

In zijn boek Kintsukuroi beschrijft de Spaanse psycholoog Tomas Navarro zijn methode om met emotionele tegenslag en verdriet in het leven om te gaan. Hij hangt dit op aan het principe van kintsukuroi, een oorspronkelijk Japanse techniek om gebroken keramiek met goud te lijmen. Hij transponeert het repareren van een gebroken schaal naar het overlijden van een dierbare en een onverwacht ontslag. Hierbij is het plan van aanpak telkens hetzelfde; blijf niet hangen in het ongeluk maar doorvoel de emoties en kijk vervolgens verder naar de toekomst. Tegenslagen kunnen met goud omrand worden, zodat de emotionele wond niet verdoezeld wordt, maar een mooi litteken vormt waaruit kracht voor de toekomst geput kan worden. Lees verder

Japanse literatuur vóór Murakami

Ivo Smits, hoogleraar Japans aan de Universiteit Leiden en gespecialiseerd in Japanse literatuur en film, maakte recent een omvangrijke tournee langs grote steden in Nederland en Vlaanderen om Nederland kennis te laten maken met eerdere Japanse schrijvers uit de twintigste eeuw waarvan recentelijk vertalingen in het Nederlands beschikbaar zijn gekomen. Ivo Smits deed dat op verzoek van Schwob, een initiatief van het Nederlands letterenfonds om vergeten literatuur onder de aandacht te brengen en graag, er is meer dan Murakami! Lees verder

De kat van Takashi Hiraide: een boek om van te spinnen

Katten zijn razend populaire huisgenoten. Speels, eigenzinnig, aaibaar, onafhankelijk, schattig. Ook de sociale media bollen op van filmpjes en foto’s met katten in de hoofdrol. Dat is in Nederland zo en in Japan heeft een kat het zelfs tot stationschef geschopt. Een boek met als titel De Kat wordt dan ook onmiddellijk en vanzelfsprekend gretig gekocht. Thuis op de bank blijkt het ook werkelijk een uitstekende novelle. Zowel auteur als vertaler weten je vanaf de eerste pagina’s te boeien en uiteindelijk te raken. Voor kattenliefhebbers een absolute must, maar er wordt eigenlijk nog veel meer verteld. Bij deze reiken we je wat aandachtspunten aan. Lees verder

Hernieuwbaar Japan: de zoektocht naar duurzame energie

Op 11 maart 2011 werd de Tōhoku-regio geschokt door een aardbeving met maar liefst een kracht van 9 op de schaal van richter. De tsunami die door deze beving werd veroorzaakt, vaagde niet alleen complete dorpen van de kaart, maar beschadigde ook de Kerncentrale bij Fukushima. Drie reactoren raakten zwaar beschadigd en door toedoen van waterstofexplosies kwam een wolk radioactief materiaal vrij. Dorpen in de directe omgeving van de centrale moesten worden geëvacueerd en alle kerncentrales van Japan werden uit voorzorg uitgeschakeld. Je zou denken dat Japan nóóit meer kernenergie zou willen gebruiken. Wat is nodig voor een hernieuwbaar Japan? Lees verder