Over Bas Oostdijk

Houdt zich vooral bezig met de kunst en geschiedenis van premodern Japan. Daarbij geldt: hoe stoffiger de documenten, hoe beter. Tevens geïnteresseerd in modern Japan, met nadruk op de economie en het uitgaansleven.

Alle bijdragen van: Bas Oostdijk

Geplaatst op door

Shunga: Vulgaire plaatjes of schone kunst?

Beantwoorden

Japanse prenten krijgen in de Westerse wereld tegenwoordig redelijk veel aandacht, maar het genre van de shunga (letterlijk ‘lenteplaatjes’) is voor sommigen toch nog moeilijk te verteren. In deze prenten worden vaak één of meerdere personen afgebeeld die seksuele handelingen verrichten, waardoor de connectie met pornografie voor sommigen snel gemaakt is. Met een grote shunga-tentoonstelling in het British Museum te Londen (16+) lijkt er echter een einde te komen aan het taboe rond de erotische prenten. Maar waarom zijn zulke op het eerste gezicht vulgaire afbeeldingen een plekje in een groot museum waard? Lees verder →

Geplaatst op door

De vlietende wereld van ukiyo-e (2) – Het drukproces

1

In het eerste deel van deze serie over ukiyo-e gaf ik reeds een beknopte geschiedenis van deze vorm van prentkunst. Zoals ik ook daar al vertelde werden deze prenten volledig met de hand gemaakt. De weinige prentkunstenaars die deze techniek tegenwoordig nog inzetten doen dit veelal zelfstandig. Oorspronkelijk werd het werk echter verdeeld onder meerdere specialisten: de ontwerper (die tegenwoordig vaak als ‘de kunstenaar’ gezien wordt), de houtsnijder en de drukker. Daarnaast speelde ook de uitgever een belangrijke rol, aangezien hij de laatste trends behoorde te kennen. Vandaag laat ik hem echter even buiten beeld, en zal ik me richten op de daadwerkelijke productie van de prent. Lees verder →

Geplaatst op door

Videogames en ukiyo-e: Een verrassend succes!

Beantwoorden

In mijn vorige blog heb ik de wondere wereld van de Japanse prent (ook wel ukiyo-e genoemd) geïntroduceerd. Voordat ik mijn serie over de geschiedenis en techniek van deze kunstvorm voortzet wil ik het echter over één van de meest verrassende en naar mijn mening interessante kunstprojecten van de afgelopen jaren hebben. Ik heb het over Ukiyo-e Heroes van illustrator Jed Henry en prentkunstenaar Dave Bull. Henry en Bull combineren hun liefde voor ukiyo-e en videogames en brengen de Japanse prent derhalve weer terug naar waar hij oorspronkelijk vandaan kwam: de populaire cultuur. Lees verder →

Geplaatst op door

De vlietende wereld van ukiyo-e (1) – Inleiding

Beantwoorden

Wie weleens een boek over Japanse kunst openslaat kan er niet omheen: de ukiyo-e. Deze vorm van Japanse prentkunst ontstond in de Edo-periode (1603-1868) en is sinds de 19e eeuw wereldwijd razend populair geworden. Het meest bekende voorbeeld is ongetwijfeld De grote golf van Kanagawa van Katsushika Hokusai (1760-1849) die voor velen wellicht symbool staat voor de Japanse traditionele kunst in het geheel. Maar wat zijn ukiyo-e nu precies? In deze serie zal ik een aantal bekende en minder bekende prentkunstenaars bespreken, maar om te beginnen zal ik een beknopte inleiding tot de wondere wereld van de Japanse prentkunst geven. Lees verder →

Geplaatst op door

Happoshu: Japans bier, of toch niet?

4

Wie in Japan na een lange werkdag de konbini (convenience store) binnenloopt, zal zich wellicht aangetrokken voelen tot de riante selectie gekoelde alcoholische versnaperingen. Naast verschillende mierzoete drankjes á la Bacardi Breezer zijn vaak één of meerdere schappen van de koeling gereserveerd voor een veelvoud aan bierblikjes. Maar schijn bedriegt: bij nadere inspectie blijken veel van deze blikjes alles behalve bier te bevatten. Wat wel in de blikjes zit is het zogenaamde happoshu (letterlijk: schuimende alcoholische drank). Het ziet er uit als bier, ruikt als bier en smaakt enigszins als bier, maar daar houdt de vergelijking dan ook mee op. Waarom is happoshu dan toch al jarenlang populair op de Japanse markt? Lees verder →

Geplaatst op door

Sukiyaki, de Japanse hit die te Japans was

12

De oude man in mij gaat er nog altijd van uit dat vroeger alles beter was. Daarom wil ik het dit keer hebben over een klassieker uit de Japanse popgeschiedenis. Fysiek of mentaal oudere lezers zullen het liedje wellicht kennen: Sukiyaki van Kyū Sakamoto. Sakamoto behaalde met dit nummer wereldwijd succes en bereikte in 1963 zelfs nummer één van de Amerikaanse hitlijst, iets wat tot op de dag van vandaag geen enkele Japanner hem heeft nagedaan. Lees verder →

Geplaatst op door

De vos als magisch wezen in Japan

2

Dieren spelen van oudsher een belangrijke rol in Japanse volksverhalen. Vorige keer heb ik jullie al verteld over de krachten van de gelukskat maneki-neko, maar vandaag ga ik een stapje verder met de magische vos, ook wel kitsune in het Japans. De vos werd in het oude Japan gezien als een magisch dier met bovennatuurlijke krachten. Vossen worden in vele verhalen afgebeeld als intelligente wezens wier krachten toenamen naarmate ze ouder werden. Tevens konden oudere en wijzere vossen herkend worden aan het aantal staarten: des te meer staarten (tot wel negen) des te krachtiger de vos. Één van hun belangrijkste krachten was het kunnen aannemen van een menselijke vorm. Lees verder →

Geplaatst op door

Maneki-neko: de gelukskat

Beantwoorden

Iedereen die wel eens bij de Chinees komt kent hem wel: de kat met de heen-en-weer bewegende poot. Hoewel dit figuurtje vaak te vinden is in Chinese restaurants komt de zogenaamde maneki-neko (letterlijk de ‘wenkende kat’) wel degelijk uit Japan. Het idee achter deze figuurtjes is dat ze geluk en rijkdom schenken. Vandaar dat ze ook vaak worden aangeduid met de term ‘gelukskat’. Lees verder →

Geplaatst op door

Tatoeages in Japan: mode en misdaad

Beantwoorden

Tatoeages. Of je ze nu mooi vindt of niet, het stigma dat bestond rond deze vorm van lichaamsdecoratie is in Nederland sinds de jaren 80 langzaam verdwenen. Tegenwoordig is het laten zetten van een tatoeage dan ook een fashion-statement dat vrij algemeen geaccepteerd wordt. Hoewel tatoeages in Japanse stijl ook in het Westen zeer populair zijn ligt dit in Japan niet zo makkelijk. Ondanks de ook daar sterk gegroeide populariteit kleven er in Japan allerlei vooroordelen aan het hebben van tatoeages. Zo zijn in veel badhuizen mensen met tatoeages niet toegestaan. Waarom voelen sommige Japanners zich ongemakkelijk rond mensen met tatoeages? Lees verder →

Geplaatst op door

Kabuki: de epiloog?

Beantwoorden

’s Ochtends vroeg in de rij voor de deuren van een vrij onopvallend gebouw in Tokyo open gaan. Nee, dit is niet de lancering van de zoveelste nieuwe telefoon. We staan in de rij voor kaartjes voor het kabuki theater. Waar in Nederland slechts de grootste musicals en theaterproducties nog enigszins winstgevend zijn, al dan niet door een culturele subsidie, staan in Japan zelfs bij de kleinste kabuki-theaters haast iedere dag nog mensen in de rij in de hoop wat kaartjes te bemachtigen. Toegegeven, de gemiddelde persoon in de rij lijkt de zestig al enkele jaren gepasseerd te zijn. Gelukkig is er aan ouderen geen gebrek in Japan. De kabuki voorstellingen zijn daarom ook nu nog weken van tevoren uitverkocht. Maar voor hoe lang nog?  Lees verder →