Belangrijke heiligdommen worden eens in de zoveel tijd flink onder handen genomen. In Japan wordt de Ise Jingu eens per twintig jaar afgebroken, en daarna weer opgebouwd. Daar komen de nodige rituelen aan te pas. Afgelopen maart werd op eenzelfde wijze de East Asian Library van de Universiteit Leiden verhuisd van Arsenaal naar Universiteitsbibliotheek. Deze schatkamer bevat de belangrijkste collecties van Nederland op het gebied van Sinologie, Japanologie en Koreanistiek. Deze collecties zijn samengevoegd met die van Zuid- en Zuidoost Azië en vormen nu samen de Asian Library Leiden.
De Ise Jingu – de grote schrijn in de stad Ise in de prefectuur Mie – is het belangrijkste Shinto-complex van Japan en is opgedragen aan de zonnegodin Amaterasu, zeg maar de ‘moeder’ van Japan. Het hoofdgebouw bevat de heilige spiegel, de Yata no Kagami. Dit gebouw wordt elke twintig jaar volledig afgebroken en terug opgebouwd, en dit al sinds de zesde eeuw. Daar gaan tal van rituelen mee gepaard en een en ander verloopt volgens oeroude protocollen. Een intensieve en peperdure klus, die tot op de dag van vandaag toch wordt uitgevoerd. Belangrijke schatten moeten immers beschermd worden.
Het is voorstelbaar dat in het geval van de Ise Jingu de verhuizing praktisch nodig is om het houten gebouw in perfecte conditie te houden. Vooral echter vanuit de Shinto-gedachte dat niets voor eeuwig is, om de traditie en het vakmanschap van de bouw te bewaren en natuurlijk de spiegel van geloof de plaats te blijven geven die ze in de ogen van de Japanse samenleving verdient.
De Asian Library is eveneens een spiegel. Het is de spiegel van de Universiteit Leiden als eeuwenlang gerespecteerde hub voor studie naar Aziatische talen en culturen. Een spiegel van kennis, een schatkamer. Wellicht moet ook dit heiligdom eens in de zoveel jaren worden afgebroken en opnieuw worden opgebouwd. Gewoon omdat dat moet. Het is ook voorstelbaar dat centralisering van de verschillende deelcollecties in de universiteitsbibliotheek tot kostenreductie van het beheer leidt. Op den duur.
De Heilige Spiegel heeft nu een nieuwe thuisbasis. Op het dak van de bestaande Centrale Universiteitsbibliotheek is een nieuwe verdieping gebouwd. Meer dan 30 kilometer aan boeken is hier te raadplegen. Ook zijn de digitale collecties toegankelijk. Bovendien is op het dak een tuin aangelegd, vernoemd naar de beroemde Japanoloog Philip Franz von Siebold. Hier kunnen studenten even het hoofd leegmaken, uitrusten van hun studie. Het nieuwe onderkomen bevat veel studieplekken. Ook zijn audiovisuele media te raadplegen door studenten. In een wervelend openingsfilmpje worden de voordelen van de nieuwe bibliotheek gepresenteerd.
De vorige twee perioden van twintig jaar was de East Asian Library gevestigd in het Arsenaal, thuis voor de faculteiten van Japan, China en Korea. Sfeervol, kleinschalig, geborgen: thuis dus. Een eiland ook, nadrukkelijk niet verbonden met de rest van de universiteit. Het Japanse begrip uchi (in-group) kon volop vorm krijgen. Studenten en docenten genoten een eigen huis.
Het was voor de bewoners van het Arsenaal dan ook ondenkbaar dat de bibliotheek, het hart van het Arsenaal, naar een vreemde ‘soto’ als de UB zou gaan. Tegenhanger van het begrip uchi is soto, de buitenstaander. De UB heeft dan ook haar best gedaan om bijvoorbeeld de Japanologen gerust te stellen: er hangen gekalligrafeerde Shodō en Sumi-e aan de muur. De muren zelf hebben een onmiskenbaar bokashi-effect. En Von Siebold woont op het dak.
De bibliotheek is prima en ruim gehuisvest en kan weer twintig jaar mee. De collectie wordt gekoesterd en beschermd. De zoektocht naar de waarheid, zoals de spreuk boven de oude bibliotheek ons opdraagt, kan voortgezet worden.
Bezoekadres
Witte Singel 27
2311 BG Leiden