Shinto > Confucianisme > Boeddhisme > Zen
In deze zes colleges schetst Michel Dijkstra op zijn geheel eigen meesterlijke wijze hoe de Japanse filosofie zich in de loop van de afgelopen 1200 jaar heeft ontwikkeld. Die ontwikkeling is heel anders dan in de Westerse filosofie, wat komt doordat de filosofie in Japan veel meer verbonden is met het dagelijkse leven. Dat maakt hun filosofie ook interessant voor moderne Westerlingen. In november verschijnt Dijkstras nieuwste boek Japanse filosofie. Het eerste Nederlandstalige boek hierover.
Meer informatie: Zen.nl
College 1: Shinto
De basis van het Japanse denken wordt gevormd door de eeuwenoude – kami-cultuur, die wordt aangeduid als Shinto. Centraal in deze Weg staan respect voor de natuur, reinheid en het diepe besef dat we allemaal onderdeel uitmaken van één groot, levend geheel. Hoewel eeuwenoud is het Shintoïsme ook actueel en springlevend in Japan.
College 2: Kukai, grootmeester van het boeddhisme
Het belang van Kukai voor Japan is als dat van Spinoza en Erasmus samen voor onze cultuur. We verdiepen ons in Kukai’s ‘School van het Ware Woord’ die beoefenaars in staat stellen om de verlichting te bereiken via mantra-recitatie en handposities.
College 3: Dōgen Zenji, chan in Japan
Zenmeester Eihei Dōgen plantte de Chinese zentraditie over naar Japan. Zijn uitgebreide en even complexe als poëtische oeuvre heeft de leegte als uitgangspunt en roept ons op om de vergankelijkheid van alle dingen onder ogen te zien. Toch inspireren zijn teksten tot op de dag van vandaag voluit te leven en alles vol overgave te doen.
College 4: Honen, Zuivere Land-meester vol compassie
Terwijl Dōgen uitgaat van leegte, neemt de tegenwoordig zeer populaire Zuivere Land-school juist compassie als uitgangspunt. De Middeleeuwse meester Honen stelt dat de kosmische Amida Boeddha een immens krachtige gelofte heeft afgelegd om alle levende wezens te bevrijden en wie zich op deze bron van compassie afstemt, wordt wedergeboren in het Zuivere Land.
College 5: Japans confucianisme
De Weg van de Goden en de Weg van de Boeddha geven richting aan het leven, in de moderne tijd aangevuld met het (neo)confucianisme. Ito Jinsai en Ogyu Sorai, twee achttiende-eeuwse confucianisten, voerden een fel debat over de menselijke natuur. Zijn we van nature goed of juist geneigd tot alle kwaad?
College 6: Zen voor het Westen: de Kyotoschool
In de periodes vlak voor en na WOII zochten Japanse filosofen actief de dialoog met het Westen. In de Kyoto-school, de belangrijkste richting binnen deze moderne wijsbegeerte, speelt zen onbetwist de hoofdrol. Denkers zoals Nishida en Nishitani gebruiken het zenboeddhisme als spiegel voor de moderne westerse cultuur. Kan de wijsheid van zen ons helpen om materialisme en consumentisme te overwinnen?
Dr. Michel Dijkstra schreef vele boeken en is een onafhankelijk geleerde op het gebied van oosterse filosofie en westerse mystiek. Met publicaties en cursussen laat hij een breed en gemêleerd publiek in aanraking komen met stromingen als het zen-boeddhisme en het taoïsme. Daarnaast is hij een Eckhart en Dōgen kenner. Hij promoveerde op een vergelijking van hun werk.
