Studiedag ‘Het Japanse huis’



Van theehuis tot tiny house

Als er één rode draad door de geschiedenis van de Japanse architectuur loopt dan is het die van het woonhuis. De vroegste voorbeelden van het Japanse huis dateren uit de Jōmon periode (10.000-300 v. Chr.) en bestonden uit ronde kuilen met rieten daken rustend op simpele constructies van houten palen. Mede dankzij invloed uit China ontwikkelde zich hieruit een rechthoekig, bovengronds bouwwerk op korte pilaartjes, dat het prototype werd van álle vormen van Japanse architectuur.

Kenmerkend zijn het gebruik van materialen als hout en riet, hoge overstekende daken, draagconstructies van palen en balken en verplaatsbare, niet dragende wanden, vaak van papier, die een directe verbinding met de buitenwereld mogelijk maken. Hieruit ontstonden allerlei varianten die verschilden naar gelang de functie en locatie: de minka als woonhuizen op het platteland en de machiya voor de bevolking van de grote steden, sobere shinto schrijnen en imposante boeddhistische tempels, de villa’s van de keizerlijke aristocratie met hun elegante theehuizen en de monumentale kastelen van de landheren (daimyō). De openstelling van Japan voor het westen in de negentiende eeuw bracht nieuwe vormen van woonhuisarchitectuur, nu uitgevoerd in materialen als steen en baksteen, en later staal en beton. Tegelijkertijd kwam er in het westen juist belangstelling voor de traditionele Japanse architectuur, die dan ook grote invloed uitoefende op het werk van pioniers van het modernisme als Frank Lloyd Wright en Le Corbusier.

Kunsthistoricus Max Put buigt zich tijdens de studiedag diepgaand over het Japanse huis: de geschiedenis ervan, het materiaalgebruik en constructie. De verschillende vormen, zowel op het platteland als in de steden, passeren de revue en ook wordt er gekeken hoe het Japanse ‘oerhuis’ de architectuur van andersoortige gebouwen bepaalde. In het tweede deel van de dag is er aandacht voor de moderne en hedendaagse woonhuisarchitectuur van Japan, waarbij onder andere de pre-fab huizen en het inmiddels wereldwijde ‘tiny-house’ fenomeen, dat in Japan is ontstaan, niet mogen ontbreken.

Meer informatie: Vrije Academie