De tentoonstelling Cannabis Japonica: Shinto & the Spirit of 麻 (24 juni 2023 – 17 maart 2024), samengesteld in samenwerking met gastcurator Yuko Ogino, laat zien hoe hennep in Japan tot op de dag van vandaag een bijzondere spirituele positie heeft.
Shinto kent een breed scala aan Japanse rituele tradities en ceremonies, die gericht zijn op materiële en spirituele reiniging, purificatie, ten einde in contact te komen met kami. Kami zijn vitale krachten in de natuur. Men weet dat welvaart en welzijn afhankelijk zijn van een harmonische relatie met de natuur, waarvan de mens immers ook deel uitmaakt. 麻 is een wezenlijk onderdeel van die levensvisie, want aan de hennepplant en producten van de goudkleurige vezels wordt een zuiverende functie toegekend. Het is een paradoxaal gegeven dat in land waar cannabis een sociaal taboe en illegaal is, deze plant onmiskenbaar ook een spirituele functie heeft.
In een bekend Japans avonturenverhaal wordt aan kinderen verteld hoe een jonge ninja zijn springvaardigheid kan verbeteren. De student zaait aan het begin van zijn training hennepzaadjes in een stukje grond. Zijn opdracht is om elke dag over het gestaag groeiende gewas heen te springen. In het begin is dit natuurlijk niet echt een uitdaging, maar hennep gaat snel de hoogte in, net als het springvermogen van de ninja. Tegen het einde van het groeiseizoen kan de krijger over de 3 tot 4 meter hoge hennepplanten springen.
Dit kinderverhaal getuigt van een tijd waarin cannabis ‘groots in Japan’ was. In het begin van de lente zaaide ieder boerengezin vier tot vijf ploegvoren met hennep. De geoogste planten waren voor de families een voorname bron van vezels, die werden gebruikt voor het weven van lappen stof. De plant was ook een belangrijke bron van inkomsten, omdat stadshandelaren de fijnere hennepvezels inkochten. Van deze zijdeachtige hennep werd de meest kostbare kleding gemaakt, van zomerkimono’s tot samoerai wapenuitrustingen en de gewaden van Shinto-priesters. Het waren de vrouwen die het werk met hennep, van zaaien tot weven, deden. En dit bleef zo tijdens het Meiji-tijdperk, toen Japan in rap tempo een geïndustrialiseerd land werd.
‘Cannabis Japonica’ onthult de diepgewortelde banden van Japan met de cannabisplant en de cruciale rol bij het creëren van unieke en prachtige outfits met een grote culturele waarde.
Meer informatie: Hashmuseum Amsterdam
