Als men aan het oude Japan denkt is de kans groot dat men aan verhalen over de dappere samurai krijgers denkt. Wat velen echter niet weten is dat het niet slechts mannen waren die bekend stonden om hun vechtkunsten. Jocelyn schreef vorig jaar al over de onna-bugeisha, de vrouwelijke krijgers van Japan. Een opmerkelijk voorbeeld is Niijima Yae (1845-1932, geboren als Yaeko Yamamoto).

Yaeko was de dochter van een samurai gespecialiseerd in artillerie. Zodoende deed zij van jongs af aan al ervaring op met vuurwapens. Hoewel het in het domein Aizu, waar ze opgroeide, normaal was dat dochters van samurai gevechtstraining volgden, staakten ze deze vaak nadat ze trouwden. Yaeko bleef echter verder trainen en werd één van de beste schutters in het domein.

Haar vechtlust kwam al snel van pas toen de legers van de Meiji keizer hun domein binnenvielen tijdens de Boshin-oorlog (1868-1869), waarbij een einde kwam aan het bewind van de Tokugawa shogun. Yaeko en haar medestrijders wisten de vijandelijke legers een maand lang op afstand te houden. Overdag had ze het commando over een kanon op de kasteelmuur, maar ’s nachts verkleedde ze zich als man en voerde ze aanvallen uit op de keizerlijke troepen.

Na de overgave van Aizu ging Yaeko uiteindelijk op zoek naar haar broer die jarenlang als krijgsgevange in Satsuma leefde. Ze vond hem in Kyoto (hij werkte inmiddels voor de overheid) en kreeg via hem een baan als lerares aan de Kyoto Women’s School. Ze bekeerde zich in die tijd tot het Christendom onder invloed van haar toekomstige man, Niijima Jo, ook wel bekend als Joseph Hardy Neesima. Hij studeerde in de VS en wilde na zijn terugkomst een christelijke school oprichten in Kyoto. Neesima was een voorvechter van gelijke rechten voor vrouwen in Japan en was daarmee zijn tijd ver vooruit. Het is daarom wellicht ook geen wonder dat hij de zo geëmancipeerde Yaeko trouwde. Het koppel speelde een belangrijke rol bij de oprichting van de Doshisha Universiteit, nu nog één van de grootste van Kyoto.

Hoewel Yae zich in Kyoto bezig hield met theeceremonies, bloemschikken en educatie in plaats van schietoefeningen koesterde ze nog altijd een wrok jegens de zuidelijke domeinen die destijds haar geliefde Aizu aanvielen. Na de dood van haar man sloot ze zich echter aan bij het Rode Kruis en werkte ze in Hiroshima als zuster tijdens de Eerste Chinees-Japanse Oorlog (1894-1895). Haar vechtlust lijkt in die zin te zijn vervangen met compassie. Als succesvolle vrouw zette ze zich tevens in voor de rechten van vrouwelijke verpleegkundigen in Japan. Ook na de oorlog en tijdens de latere Russisch-Japanse Oorlog (1904-1905) werkte ze en gaf ze les als verpleegkundige. Voor haar diensten ontving ze enkele hoge onderscheidingen.

Het verhaal van Niijima Yae is er zondermeer één dat tot de verbeelding spreekt. In 2013 zond NHK bijvoorbeeld een wekelijkse dramaserie uit over haar leven onder de titel Yae no Sakura (gebaseerd op de gelijknamige manga). Voor wie meer wil weten over deze opmerkelijke Japanse vrouw zeker het kijken waard!