Je kunt pas goed zijn voor jezelf als je eerst goed bent voor anderen!

Vraag een willekeurige Nederlander waar hij/zij aan denkt bij het horen van het begrip Japan en het antwoord is sushi. Of geisha, samurai, Mitsubishi of Sony. Tsunami of Fukushima. Dat kan ook. Stel echter een Nederlandse leerkracht dezelfde vraag en het antwoord is steevast Kanamori. De Levenslessen van Kanamori maken al enige jaren furore in het Nederlandse onderwijs. Toshiro Kanamori (65 jaar en ruim dertig jaar leerkracht) maakt verbinding, brengt basisschoolleerlingen verantwoordelijkheid bij en weet een sfeer te creëren waar ieder kind tot zijn recht komt. Een omgeving waarin kinderen niet (meer) pesten en voor elkaar opkomen.

Toshiro Kanamori is ook in zijn eigen land een bekendheid en buitenbeentje. Het Japanse onderwijs is uitermate opbrengstgericht. Het gaat primair om meetbare leerresultaten die door middel van training en gehoorzaamheid behaald worden binnen de schoolmuren (en ’s avonds in de cramschool). Kanamori is een vrijdenker en breekt met de traditie. Hij formuleerde op basis van observatie van de maatschappij, historisch besef en studie van Europese onderwijshervormers en filosofen een eigen set aan waarden en waarheden.

In een vijfdeling geeft hij de essenties weer:

1. Kinderen moeten kind mogen zijn (Het zijn geen kleine volwassenen): spelen, plezier hebben, zich vrij kunnen voelen, ervaringen opdoen met voorrang voor hun spontane vitaliteit. Daarom trekt hij er met de hele groep op uit en speelt hij samen met hen in het water, in de modder, in de sneeuw.
2. Kinderen moeten goed eten en de waarde van het voedsel kennen. Daarom eet de klas samen, praten ze over het voedsel en telen ze hun eigen rijst en groenten.
3. Ieder mens is een uniek wezen en mag er als individu zijn. Daarom organiseert Kanamori veel gesprekken waarin de gevoelens van kinderen naar boven komen.
4. Je eigen lot mag je niet in handen leggen van anderen. Het is van belang om zelf mee te bepalen, te creëren en verantwoordelijkheid te nemen. Daarom laat hij de kinderen veel samen organiseren zonder tussenkomst van volwassenen, om bij conflicten vanuit alle perspectieven te reconstrueren.
5. Kinderen moeten vrij gemaakt worden van de verwachtingen van ouders. Kinderen moeten hun eigen behoeften leren formuleren, vrijuit praten en zo druk wegnemen. Daarom praat hij veel met de kinderen over wat hen zelf bezighoudt en leert hen argumenteren.

(uit: Marcel van Herpen, 2006, Egoscoop: ‘Als één iemand niet gelukkig is, is niemand gelukkig’)

De Japanse cultuur is gericht op harmonie en gemeenschapszin: Je kunt pas goed zijn voor jezelf als je eerst goed bent voor de anderen. Nederlanders kennen het gezegde ook, maar dan precies andersom: eerst goed voor je zelf zorgen: “Je kunt pas goed zijn voor een ander als je eerst goed bent voor jezelf”.
Met zijn levenslessen stelt Kanamori zich in het midden op en probeert hij kinderen op ervaringsgerichte wijze een antwoord te bieden op de steeds verder toenemende pressie, isolatie en zelfdodingen binnen de huidige Japanse schoolloopbaan. Mensen moeten er als individu mogen zijn om iets te kunnen betekenen voor anderen. Welbevinden en betrokkenheid vindt hij van evident belang.

2kanamoriIn Nederland wordt Kanamori omarmd door de beweging van het Ervaringsgericht Onderwijs (E.G.O.). Het gaat daarbij om duurzaam opvoeden en ontwikkelen, de koppeling tussen onderwijs en opvoedingszaken. Marcel van Herpen (onderwijsdenktank NIVOZ en het projectleider van het Expertisecentrum E.G.O. Nederland) zocht Toshiro Kanamori op in Kanazawa en gaf hem ook in Nederland een podium: In december 2012 bracht Kanamori op uitnodiging van het NIVOZ een bezoek aan Nederland en inspireerde volle zalen.

Het werk van Kanamori is inmiddels voor het Nederlands onderwijs vertaald en is verkrijgbaar via de website van Onderwijs Maak Je Samen.

De bijgevoegde documentaire ‘Children Full of Life’ waarin de levenslessen gedemonstreerd worden door de meester zelf, is zeer de moeite waard. Deze is in vijf delen op Youtube gezet. We verwijzen je hier naar de eerste en zijn er welhaast zeker van dat je de andere vier delen ook zult bekijken. Totemo inspirerend!

Dit bericht werd geplaatst in Onderwijs en getagd door Cees Omes . Bookmark de permalink .

Over Cees Omes

Onderwijskundig adviseur/programmeur, docent en trotse vader van drie zonen die volledig "into Japan" zijn. Twee daarvan hebben in Leiden de studierichting Talen en Culturen van Japan afgerond, de derde is een Anime-Otaku. Naast Cool Japan en eeuwenoude culturele tradities beschouwt hij vooral Sociaal Japan. Cees verwondert zich over de sociale cohesie en oplossingen die Japan kiest voor vraagstukken wanneer mensen met elkaar omgaan. Op straat, in het gezin, het onderwijs en in de zorg.

3 gedachten over “Je kunt pas goed zijn voor jezelf als je eerst goed bent voor anderen!

  1. Deze man is echt een voorbeeld! De serie is ook tot tranen toe geweldig.
    Wat meneer Kanamori ook aanrijkt zijn methodes voor bewustwording. Op die manier gaan kinderen nadenken over bijvoorbeeld wat geluk is en de realisatie daarvan, wat echte vriendschappen zijn, wat het leven is. Kortom, Kanamori behandelt levensvragen die zelfs veel volwassenen voor zich uit blijven schuiven of afdoen als een bijzaak.

  2. Idd tot tranen toe geweldig (had ik ook paar keer). Ik vind de levenslessen die hij aan de kinderen meegeeft iets heel moois en denk dat ze op dat gebied meer ervaring hebben dan menigeen volwassenen. Een wijs man, daarom ga ik maar eens dat boek bestellen!

  3. De tranen die ook ik (58 jaar) meerdere keren huilde bij de documentaire over Kanamori, zeggen natuurlijk heel veel over wat ik zelf als kind gemist heb. En dan druk ik me voorzichtig uit… Ik werk in de kerk (PKN) – en besefte gelijk: dit is waar het in het werken met kinderen en mensen – van welke leeftijd ook! – toch omgaat! Dat ieder kan uiten wat in hem/haar leeft, opgesloten zit, met verdriet, pijn en verlangen naar kunnen uiten, delen, gezien en gehoord worden. Als we zo met elkaar zouden kunnen omgaan, dan zou een heel andere wereld mogelijk zijn. Hoeveel kinderen, volwassenen en ouderen uiten – onbewust aandacht zoekend – niet op een destructieve manier de pijn die ze van binnen met zich meedragen ?!

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *