Hoewel de Japanse seizoenen ongeveer gelijk lopen aan die van ons, zijn de overgangen tussen verschillende jaargetijden veel minder geleidelijk dan in Nederland. Waar onze lente een letterlijke opwarmer is voor de zomer, stijgt het kwik in de Japanse lente vrij snel boven de twintig graden – om daar meestal tot in oktober – in warme jaren zelfs november – niet meer onder te duiken. In de zomermaanden wordt het in een groot deel van het land zelfs warmer dan 30 graden, bijna overal in combinatie met een enorm hoge luchtvochtigheid. Het voelt zoals in Nederland aan het einde van een hittegolf, wanneer de onweersbuien op het punt van beginnen staan – maar dan vier, vijf maanden lang. Hoe komen Japanners die periode werkend en fatsoenlijk door? Met cool biz!

“Japans weer”, merkte ik afgelopen maandag nog op. Van dat weer waarbij de zon een tijdje achter de wolken verdwijnt, de lucht als een verstikkende deken over de stad ligt en het zweet je bij alleen al de gedachte aan bewegen uitbreekt. Wie Japan wel eens in de zomer heeft bezocht, en in deze weersomstandigheden heeft geleefd, zal zich ongetwijfeld verwonderd hebben over 1) hoe weinig korte broeken er op straat te zien zijn, 2) hoe veel pakken je gemiddeld ziet 3) hoe de dragers schijnbaar onaangedaan door de hitte in de volgepakte metro’s en treinen stappen en 4) tot hoe weinig natte boorden, losgeknoopte dassen en zweetschijven dat leidt. In Japan zijn korte broeken op kantoor nog minder dan in Nederland een optie, maar deze “salarymen”, de Japanse betiteling voor white-collar workers, hebben meerdere opties:

Zelfklevende cooling pads

Je zou het niet zeggen, maar onder al die lagen kleding gaat vaak ook nog een geheim wapen schuil: de cooling pads. Deze pads zijn gevuld met koelende gel, en kunnen eenvoudig onder kleding gedragen worden omdat ze blijven plakken én erg dun zijn. Je zou ze nog het beste kunnen vergelijken met sporttape. Ze zijn er in wegwerpvariant, maar de duurdere en betere versies zijn na gebruik schoon te maken. Inmiddels is er ook de “bra super cool” van lingeriefabrikant Thriumph.

Goed ademende kleding

In Arabische landen dragen mensen vaak lichte kleding, omdat het de zon weerkaatst. Wanneer je lang in een bepaald klimaat leeft, ga je vanzelf praktische oplossingen bedenken. Zo ook in Japan: veel kledingmerken voorzien daar in speciale, ademende stof. Het Japanse Uniqlo, één van de grootste kledingretailers ter wereld, doet iedere zomer goede zaken met zijn “AIRism” lijn. En als het toch niet regenen gaat, waarom zou je dan niet onder de zolen van je kantoormans-schoenen niet zichtbare ventilatie-openingen maken om één van de grootste risico’s die heren kunnen lopen op te vangen ?

Airconditioning

Zoals je in Nederland nauwelijks huizen zonder cv vindt, is het in Japan vrijwel onmogelijk om een woning zonder airco te betrekken. Maar goed ook, want je hebt ‘m hard nodig. Naast huizen zijn ook winkels, kantoren – eigenlijk alle plekken waar mensen tijd doorbrengen – voorzien van eindeloze rijen airco’s. Hierdoor is het binnen altijd heerlijk koel. Dat heeft als klein nadeel dat het temperatuurverschil met buiten soms tot wel 20 graden kan oplopen, wat weer kan leiden tot zogenoemde “zomermoeheid”: een enorm uitgeput gevoel. Logisch, ook: het menselijk lichaam is niet gebouwd om meerdere keren per dag zo’n enorme wisseling in temperatuur te moeten doormaken.

Cool biz: Draag ook eens iets luchtigs naar kantoor!

Een veel groter nadeel van airconditioning: de warme lucht moet ergens heen – in dit geval naar buiten – wat er in combinatie met de vochtige buitenlucht voor zorgt dat veel Japanse steden in de zomer als heteluchtovens voelen. Bovendien vreet het energie, en in een tijd waarin de Japanse kerncentrales nog steeds stil liggen is dat een probleem. Daarom voert de overheid sinds enkele jaren een campagne met de titel ‘Cool Biz’ (kort voor business): weg met die overhemden met lange mouwen, stropdassen en jasjes – draag ook eens iets luchtigs naar kantoor! Op veel plakken hangen daarom foto’s van stropdasloze en juichende salarymen in Hawaii-shirts en overhemden met korte mouwen – iets dat afgaand op het straatbeeld vooralsnog weinig navolging krijgt.