Haruki Murakami is één van de meest beroemde schrijvers ter wereld en wordt al jarenlang als kanshebber genoemd, maar grijpt – onbegrijpelijk – telkens mis. En ook dit jaar gaat de Nobelprijs voor Literatuur aan zijn neus voorbij. Ene Bob Dylan gaat hem voor.

Slechts twee Japanse schrijvers wonnen de prijs eerder: Yasunari Kawabata (1968) en Kenzaburo Oe (1994). Kawabata won de prijs voor “zijn verhalend meesterschap, dat met grote gevoeligheid de essentie van de Japanse geest uitdrukt”. Oe kreeg de prijs toegekend omdat hij “met poëtische kracht een fantasiewereld schept waarin leven en mythe verdicht worden tot een schokkend beeld van de huidige menselijke situatie.”

Murakami doet niet voor hen onder: hij schrijft veelal vanuit de eerste persoon en volgt daarmee de Japanse literaire traditie. Tegelijkertijd breekt hij daar weer mee door zijn personages vaak te isoleren, want in Japanse literatuur speelt familie vaak een belangrijke rol. Murakami is in de meeste van zijn boeken een magisch-realist: zijn personages komen in buitengewone situaties terecht, maar reageren daar nauwelijks op. Verder laat hij vaak zijn liefde voor westerse muziek blijken, gecombineerd met autobiografische elementen: zo bezit het hoofdpersonage in South of the Border, East of the Sun een jazzclub.

Haruki Murakami werd in 1949 in Kyoto geboren als zoon van een boeddhistisch priester en lerares, die beiden Japanse literatuur onderwezen. In tegenstelling tot zijn vader en moeder en veel leeftijdsgenoten had Murakami echter meer interesse in Amerikaanse literatuur. Hoewel hij met zulke ouders wel schrijver móest worden, bewandelde Murakami eerst andere carrièrepaden. Hij volgde een opleiding toneel aan de Waseda-universiteit in Tokyo, en runde van 1974 tot 1981 een jazzbar met zijn vrouw in de Japanse hoofdstad. Zijn eerste boek, Hear the Wind Sing, verscheen pas in 1979. Murakami was toen al 30 jaar oud. Hij gaf later ook te kennen voor die tijd “niets te hebben geschreven” en zei dat hij “een gewoon persoon was, die een jazzclub runde en verder niets maakte.”

Het boek werd echter goed ontvangen, wat hem ertoe zette om verder te schrijven. Met de vervolgen Pinball, 1973 (1980) en A Wild Sheep Chase (1982) vervolmaakte hij de zogenoemde Trilogie van de Rat. Echter wordt het derde boek in het Westen vaak als zijn eerste beschouwd, vooral omdat Murakami zijn eerste twee boeken als “onvolwassen” ziet.

Nationale – en internationale – bekendheid volgden enkele boeken later in 1987, toen Norwegian Wood verscheen. Het boek, dat draait rondom de thema’s verlies en seksualiteit, sloeg met name aan onder jongeren. In één klap stond Murakami in de schijnwerpers, iets waar hij maar moeilijk aan kon wennen. Korte tijd later verliet hij Japan, reisde door Europa en kwam uiteindelijk in de Verenigde Staten terecht, waar hij aan de universiteiten van Princeton, Tuft en Harvard literatuur onderwees.

Murakami’s westerse schrijfstijl is één van de redenen is dat zijn werk ook in het buitenland zo populair is geworden. In Nederland wordt zijn werk zo goed verkocht, dat vertalingen van zijn nieuwste boeken eerder in onze taal dan in het Engels verschijnen. Op www.murakami.nl treffen de Nederlandse Murakami-fans elkaar.

Onbegrijpelijk?

Je bent volkomen fan van het werk van Murakami óf je kunt er helemaal niets mee. Er is geen tussenweg. Een Japanse man die na het spaghetti koken op zoek gaat naar zijn kat en in een put bij de buren belandt? Daar vrijwillig elke dag in gaat zitten? Vissen die uit de lucht regenen? Een man in schaapskleren die zomaar komt en gaat? Gedachtensprongen aan het begin van een hoofdstuk, die je het verrassende gevoel geven dat je iets hebt gemist tijdens het lezen, maar die – gelukkig – al verder lezend alsnog worden uitgelegd. Namen van personen als Kafka, en de zussen Malta en Kreta Kano? Boeken met onverklaarbare titels? Murakami legt het niet allemaal uit. Het is aan ons om er iets begrijpelijks van te maken. We worden aan het werk gezet en laten onze eigen verbeelding mengen met de zijne. Wij houden van hem.

En wij niet alleen, Haruki Murakami heeft onlangs in elk geval de even prestieuze Hans Christian Andersen Literatuurprijs gewonnen. Eerdere winnaars van deze prijs zijn o.a. J.K. Rowling en Salman Rushdie. Hij kreeg de prijs voor zijn ‘gedurfde mix van klassieke vertelkunst, populaire cultuur, Japanse traditie, droomachtig realisme en filosofie en de mooie balans van humor en melancholie in zijn werk.’

Favoriete roman?

Haruki Murakami heeft een omvangrijk oeuvre gepubliceerd van zowel romans als bundels met korte verhalen. Zijn werk is in het Nederlands toegankelijk gemaakt door uitstekende vertalers. We zijn benieuwd naar jouw mening over met name de romans. Welke roman is jouw absolute favoriet; welke beschouw jij als zijn beste werk tot nu toe?

Selecteer je favoriet en breng onder aan de lijst je [stem] uit en kom regelmatig terug om te zien hoe we gezamenlijk over zijn boeken denken.

Murakami’s beste roman?

Luister naar de wind Flipperen in 1973 De jacht op het verloren schaap Hard-boiled wonderland en het einde van de wereld

Norwegian Wood Dans, dans, dans Ten zuiden van de grens, ten westen van de zon De opwindvogel-kronieken

Spoetnikliefde Kafka op het strand After dark

IQ84 De kleurloze Tsukuru Tazaki en zijn pelgrimsjaren De moord op Commendatore

Create a Poll with PollMaker