Maandelijks archief: juli 2013

Geplaatst op door

Culturele Codewoorden (6) – Shitoyaka

3

Menig bezoeker van Japan zal het hoge niveau van etiquette zeker eens zijn opgevallen. Deze hoog ontwikkelde omgangsvormen doordringen de manier waarop men zit, staat, wandelt, buigt en bepalen grotendeels de dagelijkse maaltijd. Deze in veel andere landen vrij alledaagse gebruiken werden in de Tokugawa-periode (1603-1868) in Japan verfijnd totdat ze de vorm en essentie aannamen van ceremoniële handelingen. De samurai (krijgersklasse) namen er de tijd voor om zich in deze elegantie te bekwamen en aldus buitengewone fysieke vaardigheden te ontwikkelen. Met name in gevechten kon men menig vijand verslaan door gebruik te maken van nauwkeurige bewegingen. Het beheersen van de samurai-etiquette werd bekend onder de noemer shitoyaka, dat zoveel betekent als elegantie of gepolijst gedrag. Het grote publiek denkt vaak dat dit in het huidige Japan alleen nog tot uiting komt in traditionele sporten zoals boogschieten en judo. De volledige Japanse samenleving is echter nog steeds doortrokken van shitoyaka. In dit artikel zal ik een aantal hedendaagse voorbeelden geven. Lees verder →

Geplaatst op door

Hentai, het verlangen naar het vreemde

Beantwoorden

Zoeken op de term hentai in Google levert een slordige 180 miljoen resultaten op; samurai en geisha moeten genoegen nemen met respectievelijk slechts 101 en 54 miljoen resultaten. Ondanks dat de term ‘hentai’ tegenwoordig vaak gebruikt wordt als parapluterm voor allerlei soorten getekende pornografie, blikt dit artikel terug op de geschiedenis en oorspronkelijke betekenis van het woord. Lees verder →

Geplaatst op door

Happoshu: Japans bier, of toch niet?

4

Wie in Japan na een lange werkdag de konbini (convenience store) binnenloopt, zal zich wellicht aangetrokken voelen tot de riante selectie gekoelde alcoholische versnaperingen. Naast verschillende mierzoete drankjes á la Bacardi Breezer zijn vaak één of meerdere schappen van de koeling gereserveerd voor een veelvoud aan bierblikjes. Maar schijn bedriegt: bij nadere inspectie blijken veel van deze blikjes alles behalve bier te bevatten. Wat wel in de blikjes zit is het zogenaamde happoshu (letterlijk: schuimende alcoholische drank). Het ziet er uit als bier, ruikt als bier en smaakt enigszins als bier, maar daar houdt de vergelijking dan ook mee op. Waarom is happoshu dan toch al jarenlang populair op de Japanse markt? Lees verder →

Geplaatst op door

Okinawa en Japan (3) – De ‘IJzeren Storm’

Beantwoorden

Eerder schreef ik over de annexatie van Okinawa door Japan eind 19e eeuw, en de daaropvolgende Japanse maatregelen om de Okinawaanse bevolking bij Japan te trekken. Toen in 1937 de gewapende strijd met China losbarstte, en Japan voor het eerst in decennia weer oorlog voerde, was deze assimilatie verre van voltooid. Lange tijd verliep de oorlog gezwind voor de Japanners – grote delen van Azië werden ingenomen – maar toen de Verenigde Staten zich na de Japanse aanval op Pearl Harbor in het conflict mengden, keerde het tij langzaam voor Japan. In de lente van 1945 waren de Japanners teruggedreven tot Okinawa, waar de Tweede Wereldoorlog in Azië zou worden beslist. Lees verder →

Geplaatst op door

Japanse vindingen waar we in Nederland wat aan zouden hebben (2) – Umeboshi

Beantwoorden

Deze week werd er in Nijmegen geploeterd op de Internationale Vierdaagse. Broeierige warmte, blaren, zouttekort, uitdroging, misselijkheid, het waren voorwaar barre omstandigheden. Hadden zij maar de umeboshi gehad, de ingelegde en gedroogde Japanse pruimen. Opnieuw een voorbeeld van een Japanse vinding waar we in Nederland wat aan zouden hebben. Niet uit persoonlijke heimwee naar Japan, maar omdat het echt iets toevoegt. Lees verder →

Geplaatst op door

Fukubukuro: het ultieme shopfenomeen

Beantwoorden

Oud en nieuw werkt in Japan anders dan in Nederland. Het meest opvallende is natuurlijk de afwezigheid van vuurwerk, maar er zijn nog meer bijzondere tradities gebonden aan deze tijd van het jaar. Eén daarvan is de massale verkoop van fukubukuro, wat letterlijk vertaald kan worden als ‘gelukstas’. Op de eeste paar dagen van het nieuwe jaar vullen veel winkels gelukstasjes (die ook wel happy bags, lucky bags of mystery bags genoemd worden) met de meest uiteenlopende goederen, vaak afkomstig uit de wintercollecties. De tasjes worden spotgoedkoop verkocht – zo kun je voor 10.000 yen een tasje kopen waar meer dan 50.000 yen aan goodies in zitten. De keerzijde? De koper heeft geen flauw benul van wat er in de gelukstas verstopt zit. Lees verder →

Geplaatst op door

MVO in Japan (1) – Wat gebeurt er wel?

Beantwoorden

Hoe maatschappelijk verantwoord ondernemen Japanse bedrijven? Eigenlijk kon ik tot voor kort deze vraag niet goed beantwoorden, terwijl deze vraag over Nederlandse bedrijven juist steeds vaker gesteld wordt. Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) krijgt ook steeds meer aandacht van de consument, bijvoorbeeld te zien aan het nieuws over en de reacties op de ingestorte fabriek in Bangladesh in april. Maar over MVO of duurzaam ondernemen in Japan hoor je maar weinig. Dit terwijl Japan toch de derde economie ter wereld is en een aardig aantal Japanse merken household names zijn geworden, ook buiten Japan (denk maar aan Sony of Mitsubishi). Staat MVO eigenlijk wel op de agenda bij bedrijven in Japan? Lees verder →

Geplaatst op door

De heropleving van de Okinawaanse onafhankelijkheidsbeweging

Beantwoorden

De laatste paar maanden is er in de Engelstalige en Japanse pers verhoogde aandacht voor de onafhankelijkheidsbeweging op Okinawa, de meest zuidelijke prefectuur van Japan. In 1879 annexeerde de Japanse overheid hardhandig deze eilanden, die tot dan bekend stonden als het koninkrijk Ryūkyū. Al sinds deze annexatie is er op het eiland sprake van een onafhankelijkheidsbeweging, maar in 2005 werd deze nieuw leven ingeblazen. Lees verder →

Geplaatst op door

Micro-agressie in Japan

Beantwoorden

Micro-agressie is een subtiele vorm van discriminatie die – vaak onwetend – wordt geuit. De gediscrimineerde partij is normaliter in de minderheid en wordt gediscrimineerd op basis van geslacht, afkomst, beperkingen, enzovoort. Doordat het zo’n subtiele vorm van discriminatie is en niet altijd met die intentie gebeurt, is het ten eerste moeilijk te herkennen, en ten tweede nog moeilijker tegen te gaan. Zo ook in Japan. Lees verder →