Japanse vindingen waar we in Nederland wat aan zouden hebben (1) – Konbini

Ik betrap mezelf er steeds vaker op dat wanneer ik tegen een probleem oploop, ik automatisch denk: ‘Hadden we, net als in Japan, maar…’, gevolgd door een Japanse vinding die het leven een stuk gemakkelijker maakt. Daarom vandaag het eerste deel van een serie Japanse vindingen waar we in Nederland wat aan zouden hebben. Niet uit persoonlijke heimwee naar Japan, maar omdat het echt iets toevoegt. In het eerste deel: de konbini. Lees verder

Japanse straatstijl (2) – Lolita

Een aantal jaar geleden stroomde de wijk Harajuku in Tokyo elk weekend vol levende poppetjes. Lolita’s, noemden ze zichzelf. En hoewel je zou kunnen zeggen dat deze modestijl en subcultuur zijn hoogtepunt heeft bereikt, komen er toch elke dag nieuwe liefhebsters bij en loop je ze in Harajuku nog steeds tegen het lijf. Zelfs in het Westen slaat de lolita-look in bepaalde kringen enorm aan (ja, ook in ons kikkerlandje). Maar waarom zou een Japanse jonge vrouw zich willen kleden als een klein Victoriaans meisje? Lees verder

Japan en India: een hechte relatie?

De Indiase premier Manmohan Singh bracht vorige maand een bezoek aan Tokyo. Hij was daar voor de jaarlijkse conferentie van India en Japan, die hij samen met de toenmalige en inmiddels weer Japanse premier Shinzo Abe in 2007 in het leven riep. Deze conferentie is een teken van de opmerkelijke toenadering tussen Japan en India, die sinds 2005 plaatsvindt. De conferentie van dit jaar heeft als resultaat dat Japan en India de onderhandelingen omtrent een akkoord over civiele nucleaire samenwerking weer voortzetten, dat Japan de Indiase hoofdstad New Delhi gaat helpen met het opzetten van infrastructuurprojecten, en dat beide landen zich meer in gaan zetten voor hun gedeelde strategische belangen. Lees verder

Superflat (2) – Aya Takano

In een eerder artikel schreef ik al over de postmoderne kunststroming ‘Superflat’, waarin anime, manga en 2D een prominente rol spelen. Takeshi Murakami, de oprichter van deze stroming, had al snel na zijn succes met Superflat besloten het voorrecht van kunnen leven van kunst te delen. Hij richtte in 2001 in zowel Japan als New York de ‘Kaikai Kiki Corporation’ op, met als belangrijkste doel het financieel ondersteunen en op weg helpen van een jongere generatie van kunstenaars. Eén van hen is Aya Takano. Lees verder

Culturele Codewoorden (4) – Atarimae

Eén van de meest invloedrijke culturele codewoorden in Japan is het begrip atarimae (‘natuurlijk’, ‘vanzelfsprekend’). Zoals ik eerder in deze serie al schreef liggen sociale omgangsvormen in Japan erg vast. Door de eeuwen heen ontstonden standaarden die gedragingen zowel zichtbaar als onzichtbaar in grote mate bepalen. Daardoor is het gedrag van veel Japanners vaak beter te voorspellen dan dat van menig buitenlander. Dit betekent echter niet dat ze ook beter te begrijpen zijn voor de buitenstaander. In dit vierde deel van de reeks Culturele Codewoorden ga ik verder in op de invloed van atarimae in de Japanse samenleving en de valkuilen die dat begrip met zich mee brengt. Lees verder

De Yamanote-lijn, halte 4 – Okachimachi

Eén van de handige manieren om de vele uithoeken van Tokyo te bezoeken, is door de Yamanote-lijn van Japan Railways te nemen. Ongeveer iedere drie minuten passeert op ieder aangesloten station een trein zowel met de klok mee (sotomawari, ‘buitenronde’) als tegen de klok in (uchimawari, ‘binnenronde’). In totaal duurt een rondrit op de Yamanote-lijn iets meer dan een uur en in die tijd doet de trein 29 stations aan. In deze serie zullen we de stations van de Yamanote-lijn globaal belichten. Op deze manier hopen we inzichtelijk te maken hoe in één (weliswaar grote) stad zeer van elkaar verschillende wijken rondom de stations hun eigen unieke specialiteiten en bezienswaardigheden hebben. Lees verder

Otaku en animanga (2) – van metanarratief naar databaseconsumptie

De genoemde ommekeer in de relatie tussen otaku en animanga begon met de anime Neon Genesis Evangelion, die in 1995-1996 werd uitgezonden op de Japanse televisie. Controversieel in vele aspecten, met name door het einde, wordt Evangelion vaak beschreven als ‘de deconstructie van het mecha-genre’. Daardoor wordt het ook door velen gezien als het slotakkoord van het genre zoals dat sinds de jaren ‘70 immense populariteit kende. Lees verder

De vos als magisch wezen in Japan

Dieren spelen van oudsher een belangrijke rol in Japanse volksverhalen. Vorige keer heb ik jullie al verteld over de krachten van de gelukskat maneki-neko, maar vandaag ga ik een stapje verder met de magische vos, ook wel kitsune in het Japans. De vos werd in het oude Japan gezien als een magisch dier met bovennatuurlijke krachten. Vossen worden in vele verhalen afgebeeld als intelligente wezens wier krachten toenamen naarmate ze ouder werden. Tevens konden oudere en wijzere vossen herkend worden aan het aantal staarten: des te meer staarten (tot wel negen) des te krachtiger de vos. Één van hun belangrijkste krachten was het kunnen aannemen van een menselijke vorm. Lees verder

De Japanse koningen van de reclame

In beeld verschijnt een bos. De camera duikt onder het bladerdak, en zweeft over een tientallen meters lange houten xylofoon, gebouwd tegen een heuvel. Op de top haalt een Japanse man een houten balletje uit een doosje en laat het naar beneden rollen. In de bijna drie minuten die het erover doet om bij het uiteinde te komen, is een nagenoeg perfecte woodblock-variant van J.S. Bach’s ‘Jesu, Joy of Man’s Desiring’ hoorbaar. Het doel of de context van het filmpje blijft onduidelijk, tot aan het einde blijkt dat het een reclame is. Voor een mobiele telefoon met een houten achterkant. Lees verder

Tokyo Girls Collection

Eens per jaar wordt een grote arena in Japan overgenomen door zo’n 30,000 fashionista’s. De reden? Tokyo Girls Collection, het grootste modespektakel van het land. Waar traditionele modeshows zich richten op het volgende seizoen (zo worden in Parijs de wintercollecties standaard in september getoond), worden tijdens Tokyo Girls Collection de trends du moment breed uitgemeten. Toeschouwers kunnen met hun mobieltjes de hebberigmakende kleren die op de catwalk te zien zijn direct aanschaffen. Lees verder